W minony poniedziałek pojawiła sie oficjalna informacja o zamiarze przeniesienia - w bliżej nieznane jeszcze miejsce - Pomnika Ofiar Katyńskich usytuowanego naprzeciwko Manhattanu nad rzeką Hudson w Jersey City (USA). W jego miejscu - jak stwierdził Steven Fulop burmistrz Jersey City - powstać ma park.
"Przeniesiemy pomnik z Exchange Place i tymczasowo go przechowamy w DPW (Departamencie Prac Publicznych), aby nie został uszkodzony. Podejmujemy prace inżynieryjne przygotowujące teren pod park" - napisał na Twitterze Steven Fulop. O zamierzeniach usunięcia pomnika nie powiadomił jednak bezpośrednio Polonii.
Lokalne media z Jersey City podają, że grupie, która podejmie się przebudowy Exchange Place, przewodniczy Mike DeMarco, dyrektor generalny firmy Mack-Cali, który w 2016 roku przeznaczył 250 tysięcy dolarów na kampanię Fulopa w wyborach na gubernatora. To właśnie DeMarco powiedział portalowi NJ.com, że "wolałby, aby pomnik zniknął z placu na zawsze".
Na wieść o tym marszałek Senatu Stanisław Karczewski określił sytuację wokół sprawy Pomnika Katyńskiego w Jersey City "naprawdę skandaliczną" i "bardzo przykrą". Dodał też, że skieruje list do burmistrza tego miasta w tej sprawie. W wywiadzie dla radiowej Jedynki stwierił iż "Pomnik Katyński w Jersey City mówi o naszym heroizmie, o naszych bohaterach, mówi też o tragicznych wydarzeniach".
W odpowiedzi na stanowisko marszałka Karczewskiego burmistrz Jersey City napisał, że Karczewski to "znany antysemita, biały nacjonalista i osoba zaprzeczająca Holocaustowi". – "Ktoś taki jak on, ma zerową wiarygodność. Jedyną nieprzyjemną sprawą jest senator Stanisław. Kropka. Zawsze chciałem mu to powiedzieć" – napisał.
W reakcji na tą niebywała w świecie dyplomacji wypowiedź jako jedno z pierwszych stanowisko zajęło Forum Żydów Polskich okreslając słowa Fulopa jako "podłą". "Burmistrz Jersey City, Steven Fulop, dopuścił się oszczerstwa i obrazy wobec marszałka Senatu RP S. Karczewskiego. W dodatku, bezpodstawnie używając słów 'antysemita, biały nacjonalista, zaprzeczający Holocaustowi', dewaluuje te określenia" - czytamy na Twitterze.
Polonijna Rada Konsultacyjna, która doradza Senatowi RP w sprawach dotyczących Polonii i Polaków za granicą, w czwartkowym oświadczeniu wyraziła "zdecydowany protest" przeciw planom przeniesienia Pomnika Ofiar Katyńskich.
Członkowie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Marszałku Senatu IX Kadencji wyrażają zdecydowany protest przeciw planom władz miasta Jersey City przeniesienia Pomnika Ofiar Katyńskich. Pomnik został wzniesiony dla uczczenia 22 tysięcy oficerów polskiej armii, policji i straży granicznej, pomordowanych w czasie II Wojny Światowej na rozkaz Stalina przez sowieckie NKWD. Pomnik ten podobnie jak wszystkie inne pomniki, będący artystycznym wyrazem idei i uczuć, został usytuowany w tym ważnym miejscu, gdzie spełnia swą społeczną rolę w określonym środowisku. Przeniesienie pomnika w inne miejsce, wbrew woli fundatorów, niweczy możliwość spełniania tej roli.
– Prezydent Andrzej Duda nie wyobraża sobie, aby pomnik katyński w Jersey City nie został uszanowany w kraju, w którym z takim szacunkiem odnosi się do bohaterów, a szczególnie do osób poległych za swą ojczyznę – powiedział szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski.
Szczerski podkreślił, że w sprawie losu Pomnika Ofiar Katyńskich w Jersey City, kancelaria prezydenta jest w stałym kontakcie z polskimi placówkami dyplomatycznymi w Nowym Jorku i w Waszyngtonie, od momentu pojawienia się pierwszych sygnałów na ten temat.
Prezydencki minister zaznaczył, że w opinii prezydenta pomnik katyński „jest ważnym świadectwem hołdu i pamięci o ofiarach ludobójstwa”.
– Prezydent RP nie wyobraża sobie, aby nie został on uszanowany w kraju, w którym z takim szacunkiem odnosi się do bohaterów, a szczególnie do osób poległych za swą ojczyznę. Szacunek dla bohaterów jest wartością, która łączy Polskę i Stany Zjednoczone – podkreślił Szczerski.
– Mamy nadzieję, że prowadzona przez polskie przedstawicielstwa i środowiska polonijne rozmowa z władzami miasta będzie odbywać się w formie otwartego dialogu i wzajemnego szacunku – zaznaczył prezydencki minister.
Szczerski przypomniał, że para prezydencka osobiście odwiedziła pomnik podczas wizyty w 2016 r., a jego twórca – Andrzej Pityński został 11 listopada 2017 r. odznaczony przez prezydenta Dudę Orderem Orła Białego – najwyższym polskim odznaczeniem państwowym.
Głos w sprawie zabrał też Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek.
We wtorek wydał komunikat, w którym poinformował, że "zapowiedź usunięcia i przeniesienia w inne miejsce Pomnika Katyńskiego z Exchange Place w Jersey City przyjął z wielkim niepokojem". Dodał, że IPN sprzeciwia się temu działaniu.
Szarek przypomniał, że "odsłonięty w maju 1991 roku na prestiżowym Exchange Place w Jersey City Pomnik Katyński autorstwa mistrza Andrzeja Pityńskiego stał się trwałym świadectwem polskości w Ameryce i prawdy o sowieckiej zbrodni popełnionej na Polakach". Podkreślił również, że "monument skrępowanego polskiego oficera z wbitym w plecy sowieckim bagnetem, łącznie z okalającymi go pamiątkowymi tablicami poświęconymi zagłodzonym syberyjskim zesłańcom i ofiarom zamachu terrorystycznego 11 września 2001 roku, ma również swój wymiar uniwersalny". "Nieprzypadkowo Pomnik Katyński w Jersey City jest dziełem uchodźcy. Powstał z wysiłku polskich imigrantów i weteranów II wojny światowej, którzy walcząc z niemieckim i sowieckim totalitaryzmem, właśnie na ziemi amerykańskiej szukali wolności i schronienia" - czytamy w komunikacie.
Zaniepokojenie wyraził też ambasador RP Piotr Wilczek. W poniedziałek na Twitterze w reakcji na oświadczenie burmistrza przypominał o trwających dekadę wysiłkach społeczności polsko-amerykańskiej, mających na celu wzniesienie monumentu. Ambasador RP w Stanach Zjednoczonych skomentował też słowa burmistrza Jersey City o marszałku Karczewskim. Napisał, że są one "bezpodstawne" i "kategorycznie je potępia".
Oburzona jest również Polonia amerykańska - co widac po komentarzach do informacji o likwidacji pomnika i obraźliwych słowach o marszałku Karczewskim: (http://www.nj.com/hudson/index.ssf/2018/05/should_jersey_citys_katyn_memorial_stay_put.html)
Uznajemy, że stytuacja jest bez przecedensu - nie dość, że zagrożony jest istotny dla naszej historii i narodowej pamięci symbol ważny dla amerykańskiej Polonii to jeszcze obraża się przedstawiciela polskiego parlamentu.
Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" dołącza się do słów oburzenia i sprzeciwu wobec praktyk godzących w przyjaźń narodów Polskiego i Amerykanskiego.
Prosimy jednocześnie Polonię na całym świecie o reakcję na zaistniałą sytuację - w obronie dobrego imienia reprezentanta Polski jakim jest marszałek Senatu Stanisław Karczewski oraz naszych idei wyrażonych w symbolu heroizmu polskiego żołnierza - Pomniku Katyńskim w Jersey City.
