607. rocznica nadania praw miejskich Łomży to zacny jubileusz, który nie mógł obyć się bez aktywnego wsparcia Oddziału Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", który co prawda - w skali historii miasta - działa "dopiero" od ponad 30 lat, ale w znaczący sposób wpisał się w panoramę kulturalną i społeczną regionu. Dlatego też na zaproszenie Prezes Hanki Gałązki wraz z Zarządem Oddziału oraz Sebastiana Jaworowskiego, członka Zarządu Krajowego Wspólnoty Polskiej, do Łomży przyjechała reprezentacja działającego przy Centrum Kultury w Niemenczynie w rejonie wileńskim zespołu "Ojcowizna", aby w kresowej atmosferze przypomnieć bliskie związki Łomży z Wileńszczyzną, dodać należy - rozwijane z sukcesem za sprawą wspomnianego Oddział SWP.
Ponieważ to jubileusz, należy z kronikarskiego obowiązku wspomnieć w krótce historię miasta.
Łomża powstała w X wieku w odległości 5 km na wschód od obecnego centrum, na wysokiej skarpie doliny rzeki Narew. Pozostałością po tamtych czasach jest olbrzymie grodzisko nazwane „Górą Królowej Bony” oraz „Wzgórzem św. Wawrzyńca”.
Usytuowanie miasta na obecnym miejscu nastąpiło w 2 połowie XIV w. Prawa miejskie ŁOMŻA otrzymała 15 czerwca 1418 roku od księcia Janusza I. Po śmierci ostatnich książąt mazowieckich i wcieleniu Mazowsza do Korony w 1526 roku, Łomża stała się miastem królewskim.
Największy rozkwit miasta przypadł na wiek XV i XVI. Miasto leżało na szlaku rzecznym Narew-Wisła, posiadało port i sześć mostów. Otoczone było wałami. Stąd rozchodziły się ważne szlaki handlowe do Prus, Wilna, Rusi i na zachód Europy. Łomża była ośrodkiem handlu, rzemiosła, siedzibą urzędów i sejmików.
MIASTO ŁOMŻA - ŻRÓDŁO MIASTOLOMZA.PL
W połowie XVI wieku liczyła 3300 mieszkańców, ponad 540 domów, 7 kościołów, miała dwór królewski, ludwisarnię, arsenał, łaźnię, spichlerze zbożowe, magazyny soli i inne budowle. W połowie XVII wieku nastąpił upadek miasta spowodowany wojnami szwedzkimi oraz licznymi pożarami i klęskami żywiołowymi.
Ponowny wzrost i ożywienie gospodarcze przypadły na wiek XIX-XX, co związane było między innymi z powstaniem nowych węzłów komunikacyjnych. Nastąpiła dalsza rozbudowa miasta, które rozwinęło się stopniowo w ośrodek o charakterze przemysłowo-handlowym. W 1806 roku miasto liczyło około 6000 mieszkańców.
Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego Łomża została siedzibą władz departamentu. Z chwilą utworzenia Królestwa Polskiego, od 1816 roku, została głównym miastem obwodu łomżyńskiego w województwie augustowskim. W 50 lat później Łomżę wyznaczono na stolicę guberni.
Szczególnie szybki rozwój nastąpił w latach 1867-1915, gdy Łomża stała się głównym miastem guberni łomżyńskiej i władz gubernialnych, powiatowych i miejskich.
I wojna światowa zahamowała szybko postępujący rozwój. W 1925 roku powstała diecezja łomżyńska. Miasto stało się siedzibą biskupa i uznawane było za jedno z największych ośrodków miejskich na obszarze północno-wschodniego Mazowsza. W 1912 roku miasto liczyło około 22000 mieszkańców, a w 1939 roku 27000 (bez wojska).
II wojna światowa przyniosła ze sobą zniszczenia. Miasto legło w gruzach aż w 70%. W wyniku deportacji i mordów liczba ludności zmalała o 60%. Wyzwolenie Łomży nastąpiło 13 września 1944 roku. W latach 1946-1975 odbudowano najstarszą część Łomża. Wybudowano kilka osiedli mieszkaniowych. Uruchomiono miejską komunikację autobusową. Powstały liczne zakłady przemysłowe oraz oddano do użytku ciepłownię miejską.
W 1975 roku Łomża stała się stolicą województwa łomżyńskiego. W latach 1978-1990 nastąpił gwałtowny wzrost gospodarczy oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe w zabudowie wielorodzinnej. W tych latach praktycznie podwojony został obszar terenów zainwestowanych. Funkcję stolicy województwa łomżyńskiego Łomża pełniła do 31.XII.1998 roku.
Skoro już wiemy, gdzie jesteśmy, czas wrócić na łomżyński rynek wypełniony koncertami, wydarzeniami plenerowymi wśród którym nie sposób było nie zauważyć malowniczego występu Zespołu Pieśni i Tańca "Ojcowizna", przybyłego - jak to już wspomnieliśmy - do miasta na zaproszenie Oddziału Wspólnoty Polskiej.
Zespół powstał i rozwija swą działalność od 2017 r. Liczący obecnie ponad 100 osób obejmuje, co warto szczególnie podkreślić, kilka pokoleń – rodziny, dzieci, rodzeństwa – a jego motto brzmi „Bóg, Honor, Ojczyzna”.
Podstawowym celem zespołu jest pielęgnowanie tradycji, kultury, pieśni i tańców z regionu Wilna i Wileńszczyzny. Na repertuar „Ojcowizny” składają się też tańce ogólnopolskie, pieśni patriotyczne i religijne.
Zespół jest szeroko znany i popularny nie tylko na Litwie. Miał występy w Polsce, w Czechach, na Węgrzech, na Łotwie i w Gruzji. Zrealizował 2 widowiska muzyczne pt. „Stary album mówi wiele”, „Tylko miłość”, aktywnie uczestniczył w międzynarodowych festiwalach w Pradze, Budapeszcie i Mestii (Gruzja), a także miał zaszczyt wziąć udział w programie telewizyjnym „Duokim garo”, organizowanym przez litewską telewizję.
W 2023 roku zespół zrealizował widowisko muzyczne „Tylko miłość” z udziałem orkiestry z Krakowa „Młodzi Polscy” pod batutą Huberta Kowalskiego.
W 2024 roku mieliśmy zaszczyt wystąpić z Zespołem Sonanto i zespołem „Solczanie” w koncertach poświęconych pamięci św. Jana Pawła II.
Kierownikiem artystycznym i dyrygentem jest Wioletta Leonowicz. Choreografowie to Erwin Mieczkowski, Teresa Andruszkiewicz, Olga Walentynowicz; kapelmistrzem zaś jest Krzysztof Stankiewicz.
15 czerwca niepowtarzalny koncert na Starym Rynku, który mógł się odbyć dzięki partnerstwu trzech instytucji czyli Miasta Łomży na czele z Prezydentem Mariuszem Chrzanowskim oraz Naczelnik Kornelią Dudą, Polskiej Fundacji Filary Rozwoju, którą kieruje Prezes Dariusz Budrowski oraz Stowarzyszeniu "Wspólnota Polska" z Prezes Hanką Gałązką wraz z Zarządem, dedykowany był mieszkańcom miasta podczas Dni Łomży i II edycji międzypokoleniowej - Seniorada Plus.
Powiedzieć, że występ spotkał się z entuzjazmem widzów, to jakby nic nie powiedzieć. Kresowe klimaty, kultura Wileńszczyzny w wykonaniu polskiego zespołu niezmiennie gwarantuje sukces i to pomimo, że nie z przyczyn organizacyjnych wystąpił w pełnym składzie - ograniczonym do sekcji chóralnej.
Mamy przyjemność zaprezentować urywki koncertu wraz z sugestią, aby w przyszłości uwzględnić w swoich letnich planach koleją edycję Dni Łomży, na których z pewnością, to zapewnia Wspólnota Polska, pojawią się równie interesujący polscy i polonijni wykonawcy, a być może ponownie Zespół Pieśni i Tańca „Ojcowizna”.
Na koniec nie możemy pominąć informacji o Łomżyńskim Oddziale Stowarzyszenia “Wspólnota Polska”, funkcjonującym od 28 maja 1994 roku. Powołany został z inicjatywy Senatora Rzeczypospolitej Polskiej dr Jana Stypuły, który sprawował funkcję prezesa od początku jego istnienia aż do czerwca 2001 roku.
Celem działania Stowarzyszenia jest podtrzymywanie i umacnianie więzi z naszymi rodakami mieszkającymi poza granicami kraju i niesienie im wszechstronnej pomocy. Promowanie i wspieranie młodych Polaków zza granicy w rozwoju ich talentów i postaw służących dobremu imieniu miasta Łomży i Rzeczypospolitej.
Działalność Łomżyńskiego Oddziału prowadzona jest w 6 blokach tematycznych: Program Szkół Patronackich, Program Oświatowo-Edukacyjny, Program Pomocy Rolnictwu, Program Promocji i Popularyzacji Kultury Polskiej, Program Sportowo – Rekreacyjny, Program Pomocy Socjalnej. Przy realizacji tych zadań, nieustannie promowane jest miasto Łomża i region łomżyński. Nawiązane zostały kontakty z Polonią zamieszkującą niemal na całym świecie, ale z racji położenia we wschodniej części kraju, działania Oddziału koncentrują się głównie na pomocy z Polakom zamieszkującym kraje byłego ZSRR.
Do zadań cyklicznych można zaliczyć: Igrzyska Polonijne Młodzieży Szkolnej im. Jana Stypuły, kolonie dla dzieci polskich z różnych krajów świat, półkolonie w miejscu zamieszkania dla dzieci polskich z Litwy, konkurs recytatorski „ Miejsce na wiersz”, partnerstwo Rodziny Szkół im. Jana Pawła II, wymianę doświadczeń nauczycieli w szkołach polskich, prezentację dorobku artystycznego polskich zespołów folklorystycznych z zagranicy.
W 2023 roku Stowarzyszenie zorganizowało także pierwszą olimpiadę dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, która spotkała się z dużym zainteresowaniem i uznaniem. Stowarzyszenie planuje kontynuować tę inicjatywę w przyszłości.
Prezesem Oddziału jest Hanka Gałązka, wiceprezesem Sebastian Jaworowski i Marcin Piotr Sekściński, sekretarzem Dariusz Budrowski, skarbnikiem Małgorzata Pietrusewicz, członkowie zarządu to: Elżbieta Gadomska i Waldemar Cieślik.
Oddział Stowarzyszania Wspólnota Polska w Łomży jest jednym z najstarszych i najaktywniejszych oddziałów tej organizacji w kraju. Od ponad 30 lat prowadzi działania na rzecz integracji i współpracy Polaków oraz Polonii na całym świecie - informuje Hanka Gałązka, prezes oddziału.
