Premier Mateusz Morawiecki wraz premier Litwy Ingridą Šimonytė wzięli udział w uroczystym otwarciu nowego skrzydła Domu Kultury Polskiej (DKP ) w Wilnie na Litwie. Uroczystość odbyła się 2 maja, w symbolicznym dla tego przedsięwzięcia Dniu Polonii i Polaków za Granicą. W budynku powstało m.in nowe studio telewizji TVP Wilno, sala teatralna oraz część hotelowa, które będą służyły polskiej społeczności nie tylko regionu wileńskiego.
Premier Mateusz Morawiecki mówiąc o roli Domu Kultury Polskiej powiedział, że "nowa placówka ma sprzyjać kultywowaniu i rozwijaniu związków z Polską. To także ożywienie działalności kulturalnej i społecznej, która służy pogłębianiu dialogu między narodami Polski i Litwy. Chciałbym aby to miejsce było symbolem polsko-litewskiej przyjaźni w takim stopniu jak jest rozsadnikiem polskiej kultury na Litwie. Cieszę się, że Dom Kultury Polskiej w Wilnie staje się coraz większy i coraz bardziej gościnny. "
Premier Polski wskazał na misje, które DKP ma do wykonania. „Żyjemy w czasach, w których tradycyjna kultura narodowa poddana jest ogromnej presji. Z jednej strony grozi nam +makdonaldyzacja+, która prowadzi do wykorzenienia. Zamiast tożsamości narodowej oferuje się nam często tożsamość konsumencką. Z drugiej strony kultura polska i kultura litewka są atakowane z zewnątrz przez imperialną Rosję, przez rosyjską propagandę i to wielkie ciśnienie, w którym nasze dwa państwa obecnie znalazły, wymagają właściwej odpowiedzi. Dom Kultury Polskiej w Wilnie jest taką bezpieczną przystanią. Przystanią dla wszystkich tych, którzy chcą kultywować kulturę polską tutaj, w Wilnie na Litwie, ale także umacniać nasz sojusz, naszą przyjaźń pomiędzy Polską a Litwą” – mówił szef polskiego rządu dodając, że „tutaj na propagandę rosyjską odpowie się prawdą, na imperializm odpowiada się pracą na rzecz porozumienia między narodami. To z potęgi ducha, z kultury bierze się wola i determinacja do działania, dlatego tak ważna jest rola polskiej kultury dla umacniania wolności. Mam nadzieję, że Dom Kultury Polskiej w Wilnie nie będzie tylko schronieniem dla polskiej mniejszości, miejscem spotkań dla polskiej mniejszości w Wilnie, ale przede wszystkim będzie latarnią wolności dla Polaków, dla Litwinów – zawsze otwarty – a także dla pozostałych narodów Europy Środkowej”.
Nie można sobie wyobrazić Wilna i Litwy bez Polaków. Ważne, żeby mieli możliwość rozwijania swojej kultury, mowy i tradycji - przekonywała premier Litwy Ingrid Šimonyte. „Cieszę się, że Dom Kultury Polskiej w Wilnie daje społeczności polskiej możliwość rozwijania własnej kultury poza granicami Polski” – powiedziała szefowa litewskiego rządu podkreślając, że szczerze docenia aktywność społeczności polskiej, jej zaangażowanie w życie kraju, postawę obywatelską, solidarność, wkład w niepodległość naszego kraju oraz w budowanie nowoczesnego państwa".
W tworzenie koncepcji budowy nowego skrzydła DKP od początku było zaangażowane Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP, które później finansowało i nadzorowało inwestycję, zrealizowaną w ciągu dwóch lat. „To rekordowe tempo i rekordowa kwota ponad 60 mln złotych, którą polski rząd przeznaczył na realizację tego projektu – powiedział wiceszef MSZ Arkadiusz Mularczyk. – Jestem przekonany, że realizacja rozbudowy Domu Kultury Polskiej w Wilnie będzie kolejnym impulsem do jeszcze większej aktywności mniejszości polskiej na Litwie. Pragnę podkreślić, iż 20-letnia działalność i rozwój instytucji tak wyjątkowej, ogniskującej aktywność tutejszych Polaków, jaką jest Dom Kultury Polskiej w Wilnie, jest namacalnym dowodem wspaniałej współpracy Polaków na Litwie i państwa polskiego” – mówił Arkadiusz Mularczyk.
Rzecznik rządu Piotr Müller jeszcze przed oficjalną uroczystością oceniał, że to dzięki zaangażowaniu i determinacji wielu instytucji udało się zrealizować tę inwestycję. „Biorąc pod uwagę wzrastające potrzeby mniejszości polskiej, rząd podjął decyzję o rozbudowaniu jej siedziby. Zapewniamy odpowiednie warunki, które sprzyjają kultywowaniu i rozwijaniu związków z Polską. To także ożywienie działalności kulturalnej i społecznej, która służy pogłębianiu dialogu między narodami Polski i Litwy”.
Przypominamy, że w maju 2021 r. premierzy Polski i Litwy Mateusz Morawiecki i Ingrida Šimonytė podpisali akt erekcyjny nowej inwestycji. Projekt realizowało Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP, które podpisało porozumienie z zaangażowanymi partnerami, czyli: Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska”, Fundacją Pomocy i Dobroczynności „Dom Kultury Polskiej w Wilnie” oraz Telewizją Polską.
To, że Dom Kultury Polskiej w Wilnie jest „pięknym darem narodu polskiego dla Polaków, obywateli Litwy”, podkreślił wieloletni prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” Józef Kwiatkowski. W imieniu społeczności polskiej podziękował premierowi Polski za budowę DKP, który, jak podkreślił, za ponad 20 lat działalności stał się „ogniskiem życia kulturalnego dla Polaków mieszkających w Wilnie i na Wileńszczyźnie, jednocześnie DKP był i pozostanie dostępny dla wszystkich ludzi dobrej woli. Jesteśmy przekonani, że ten Dom będzie wzmacniać tożsamość narodową Polaków Litwy. Jednocześnie jest dobrą promocją języka polskiego i kultury polskiej na Litwie i nie tylko” – powiedział nestor polskiej społeczności Józef Kwiatkowski.
Prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" Dariusz Piotr Bonisławski występując przed zgromadzonymi na inauguracji przypomniał, że "idea prowadzenia inwestycji infrastrukturalnych, które mogą podtrzymywać polskość poza granicami ojczyzny, takich jak wileński Dom Kultury Polskiej, powstała wraz z powołaniem Wspólnoty Polskiej w 1990 roku. Już rok później przygotowano plany pobudowania takich placówek w Grodnie, Baranowiczach, Lidzie, a w kolejnych latach zostały sukcesywnie przekazywane polskim społecznościom. I tak rozpoczął się wielki proces inwestycyjny prowadzony przez państwo polskie przy udziale Wspólnoty Polskiej i innych organizacji. Nie mogło wśród nich, realizowanych na całym niemal świecie, zabraknąć tego wyjątkowego miejsca na mapie jakim jest Litwa".
Prezes Wspólnoty Polskiej, zwracając się do Premiera Mateusza Morawieckiego oraz towarzyszących mu ministrów podziękował za zaufanie i powierzenie ważnej, ale i niełatwej misji - realizowanej w czasie pandemii, w końcowym etapie budowy wojny za wschodnią granicą - rozbudowy Domu Kultury w Wilnie. "Mogło być różnie, ale udało się. Dzisiaj, dzięki wsparciu partnerskich organizacji jesteśmy świadkami sukcesu." Zauważając, że otwarcie nowego skrzydła Domu ma miejsce w Dniu Polonii i Polaków za Granicą prezes Dariusz Piotr Bonisławski życzył rodakom na całym świecie, aby wszędzie tam, gdzie mieszkają powstawały centra polskości wypełnione treścią równie intensywnie jak w Wilnie.
Artur Ludkowski, dyrektor Domu, zaznaczał, że rozbudowa obiektu to możliwość szerszej promocji polskiej kultury na Litwie. - "Jesteśmy otwarci na wszystkie imprezy, które organizują u nas też inne organizacje. Dom Kultury Polskiej staje się jednocześnie ośrodkiem życia Polaków na Litwie "- wyjaśniał.
Podniosłym momentem uroczystości było wręczenie polskich odznaczeń państwowych dla przedstawicieli polskiej społeczności na Litwie. Aktu dekoracji dokonał premier Polski Mateusz Morawiecki. Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy za wybitne zasługi w rozwijaniu polsko-litewskiej współpracy kulturalnej, za popularyzowanie polskiej kultury odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP Artur Ludkowski, dyrektor Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Za wybitne zasługi na rzecz społeczności polskiej na Litwie odznaczeni zostali Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski Anna Marta Kwiatkowska i Mirosław Ciunowicz, dyrektor TVP Wilno.
Z inicjatywy Pełnomocnika Rządu ds. Polonii i Polaków za Granicą, obecnego na uroczystości Ministra Jana Dziedziczaka, Premier Mateusz Morawiecki wręczył również Odznaki Honorowe za Zasługi dla Polonii i Polaków za Granicą. Otrzymali je zasłużeni dla polskiej społeczności - Józef Kwiatkowski, Stanisław Pieszko oraz Waldemar Tomaszewski.
Odznakę stanowi medal o kształcie sugerującym kontury Polski w postaci kwiatów dwóch róż – białej i czerwonej z nałożonym pośrodku srebrzonym wizerunkiem orła. Róże wyrażają wdzięczność, szacunek i pamięć. Ustanowienie odznaki jest zadośćuczynieniem wobec ponad 20-milionowej rzeszy Polaków oraz osób polskiego pochodzenia żyjących poza granicami Polski. Osoby te, często zmuszone do emigracji wbrew swojej woli lub do zamieszkania w innym państwie ze względu na niezależne od nich zmiany granic, od wieków są niezmiennie zaangażowane w utrzymywanie polskości na całym świecie.
Dom Kultury Polskiej w Wilnie, przy ulicy Nowogródzkiej 76, działa od lutego 2001 roku. Dotychczas funkcjonujący budynek ma 6 tys. metrów kwadratowych i jest siedzibą ponad 30 polskich organizacji, działających w litewskiej stolicy. Z czasem budynek DPK okazał się zbyt mały na potrzeby polskiej społeczności w Wilnie i powstał pomysł jego rozbudowy.
Właścicielem obiektu jest Fundacja Dobroczynności i Pomocy „Dom Kultury Polskiej w Wilnie”, powołana decyzją Senatu RP, założycielami której są Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” oraz Wileński Oddział Miejski Związku Polaków na Litwie.
Wielobranżowy projekt rozbudowy dotowany był przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP z budżetu państwa polskiego, zaś organizacją odpowiedzialną za inwestycję Stowarzyszenie "Wspólnota Polska".
Uzyskana powierzchnia stworzyła warunki do powstania nowoczesnych, dobrze wyposażonych pomieszczeń w którym między innymi swoją siedzibę znajdzie TVP Wilno. Obejmą one m.in. studio telewizyjne, kameralną salę koncertowo-teatralną (na 200 miejsc), a także dodatkowe 25 pokoi hotelowych. Dodatkowe pomieszczenia przeznaczone dla polskich organizacji, które od lat borykały się z problemami lokalowymi pozwolą rozwinąć działalność m.in. harcerzy ze Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie, Katolickiemu Stowarzyszeniu Polaków na Litwie oraz Stowarzyszeniu Osób Niepełnosprawnych na Litwie. Znajdzie się miejsce do realizacji działań na rzecz wzmocnienia potencjału medialnego Polaków na Litwie, promocji polskiej kultury i dziedzictwa narodowego, aktywizacji środowiska naszych rodaków oraz spotkań oraz polsko-litewskiego dialogu. Warte podkreślenia jest, że Dom Polski dotychczas nie był dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, zaś teraz jest dla nich w pełni dostępny.
Relacja-zdjęcia: Agata Pawłowska
© Polonijna Agencja Informacyjna SWP
