Już po raz piętnasty jako Wspólnota Polska - Oddział Górnośląski wraz z partnerami chcemy zebrać i zapalić znicze na opuszczonych grobach naszych Rodaków pochowanych na starych, kresowych nekropoliach w Borysławiu, w Drohobyczu, we Lwowie, w Łanowicach, w Rudkach, w Samborze i w Stryju oraz kontynuować opiekę nad opuszczonymi polskimi grobami na Cmentarzu Janowskim we Lwowie. Niech światło zebranych zniczy zapłonie na polskich grobach dając świadectwo naszej pamięci o Polakach, których ciała i groby pozostały na ukochanych Kresach na zawsze!
Rudki to miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie samborskim. Przed 1945 w Polsce, w województwie lwowskim, siedziba powiatu rudeckiego. W 1876 w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rudkach pochowany został Aleksander Fredro.
Miasto założone zostało pod koniec XIV wieku. W tym też okresie powstała parafia łacińska pw. św. Wojciecha podległa diecezji przemyskiej fundacji Ścibora, konsekrowana ok. roku 1435. W roku 1550 pod wpływem ruchów reformatorskich kościół został zamieniony na zbór kalwiński. W roku 1655 Andrzej Stano h. Gozdawa,syn Jerzego (współdziedzica Rudek) i Zofii Fredro, współwłaściciel Rudek, podkomorzy sanocki, rozpoczął budowę nowego kościoła, ale prace przerwał najazd szwedzki. W roku 1728 powstał nowy murowany kościół fundacji Urbańskich. Do roku 1742 właścicielem miasta był Ignacy Urbański z Urbanic, który odsprzedał miasto Fredrom herbu Bończa. Dziedzicem Rudek był Jacek Fredro herbu Bończa (ur. 1770 w Hoczwi, zm. 1828), ojciec Aleksandra Fredry. Tu po wyprawie napoleońskiej powrócił komediopisarz Aleksander Fredro, który napisał: Napoleon na Elbę, a ja prosto do Rudek.
Po pierwszym rozbiorze Polski (1772) wcielone do monarchii Habsburgów, następnie do Cesarstwa Austrii. Pozostawało w jego składzie na terytorium kraju koronnego Galicji do upadku Austro-Węgier (1918). Od 1 listopada 1918 do maja 1919 pod administracją Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, od maja 1919 do 15 marca 1923 pod tymczasową administracją Polski, zatwierdzoną przez paryską konferencję pokojową 26 czerwca 1919. Rada Ambasadorów suwerenność Polski nad terytorium Galicji Wschodniej uznała 15 marca 1923.
Od roku 1872 przez miasto prowadzi ważna linia kolejowa łączącą Lwów z Budapesztem tzw. Pierwsza Węgiersko-Galicyjska Kolej Żelazna. W roku 1880 było w miasteczku 2582 mieszkańców (w tym m.in. 1352 Żydów, 945 Polaków). Do roku 1918 Rudki były miastem powiatowym oraz siedzibą starostwa w austriackiej prowincji Galicja, a w czasie dwudziestolecia międzywojennego siedzibą władz powiatowych i sądu powiatowego (sąd okręgowy miał siedzibę w Samborze). Do roku 1939 Rudki pozostawały w posiadaniu rodu Fredrów.
W roku 1938 miasto liczyło ok. 3500 mieszkańców. Istniała parafia katolicka pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny in loco, cerkiew pw. Narodzenia NMP oraz synagoga.
Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 r. miasto zostało okupowane przez Armię Czerwoną i anektowane przez ZSRR. W obliczu ataku Niemiec na ZSRR, według świadectwa polskiego prawdopodobnie 26 czerwca 1941 NKWD zamordowało w więzieniu w Rudkach przetrzymywane tam osoby, a ich zwłoki przewieziono do pobliskiego lasku. Odnaleziono później dziewięć zwłok, z których rozpoznano cztery, przeważnie aresztowanych po 22 czerwca przedstawicieli miejscowej inteligencji. Część więźniów zdołała uwolnić się i uciec, kiedy NKWD na jakiś czas opuściła więzienie. Wkrótce potem enkawudziści wrócili na krótko i w odwecie mścili się na okolicznej ludności. Źródła niemieckie oszacowały liczbę ofiar NKWD w Rudkach i pobliskim Komarnie na około dwieście. Większość tych ofiar stanowiły osoby narodowości ukraińskiej, ale także Polacy.
Pod okupacją niemiecką w latach 1941–1944 Rudki zostały pozbawione praw miejskich, stając się siedzibą gminy wiejskiej Rudki. Po ataku III Rzeszy na ZSRR od czerwca 1941 do lipca 1944 pod okupacją Wehrmachtu, wcielony do Generalnego Gubernatorstwa w składzie Dystryktu Galicja. Od lipca 1944 do 16 sierpnia 1945 ponownie okupowane przez Armię Czerwoną.
Po konferencji jałtańskiej (4–11 lutego 1945), wyłoniony w konsekwencji jej ustaleń Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej podpisał 16 sierpnia 1945 umowę z ZSRR, uznając nieco zmodyfikowaną linię Curzona za wschodnią granicę Polski, w oparciu o porozumienie o granicy zawarte pomiędzy PKWN i rządem ZSRR 27 lipca 1944. W konsekwencji umowy wschodnią część województwa lwowskiego (w tym Rudki) włączono do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w składzie ZSRR, w której pozostawały do 1991.
Z miejscowością związani byli m.in. Maksymilian Dudryk – urodził się w 1885 w Rudkach, polski działacz sportowy i turystyczny, taternik, fotograf, z zawodu inżynier dróg i mostów oraz architekt, Mieczysława Ruxerówna – urodziła się w 1891 w Rudkach, polska uczona i profesor Uniwersytetu Poznańskiego, Tadeusz Żyborski – urodził się w 1894 w Rudkach, ppłk. dypl. WP, dowódca 14 Dywizjonu Artylerii Konnej, który w składzie SGO Polesie walczył w kampanii wrześniowej w ostatniej bitwie pod Kockiem i po kapitulacji 4.10.1939 był internowany w Oflagu VII A w Murnau. Po wojnie - zasłużony działacz i przewodnik PTTK, popularyzator pomników polskości na Opolszczyźnie.
W XIV wieku w Rudkach powstał drewniany kościół oraz parafia łacińska pw. św. Wojciecha, fundacji Ścibora, podległa diecezji przemyskiej. Konsekrowana około 1435 roku. W 1550 roku pod wpływem ruchów reformatorskich kościół został zamieniony na zbór kalwiński. W 1612 roku Jurij Czuryło przekazał do rudeckiego kościoła prawosławną ikonę Matki Bożej z pierwszej połowy XVI wieku, która pochodzi ze spalonej przez Tatarów cerkwi na Podolu.
Jak głosi legenda pierwotnie ikona odbierała cześć w kościele w Żeleźnicy. Gdy Tatarzy obrócili ją w perzynę, w zgliszczach kościoła ktoś znalazł obraz. Był nienaruszony. Cudem ocalony z pożogi zabrano z ruin i wywieziono. Konie ciągnące wóz zatrzymały się w Rudkach. Ani słowem, ani batem nie dały się nakłonić do dalszej drogi. To uznano za znak niebios. I tak ikona trafiła do Rudek. Przez kolejne wieki obraz był czczony zarówno przez katolików i prawosławnych.
Przed tym obrazem modlili się królowie Jan Kazimierz, Jan III Sobieski. Pani Rudecka wsławiła się wieloma cudami. Pierwsze niezwykłe uzdrowienie zanotowano w 1620. Od tamtego czasu w parafialnych księgach uwieczniono ponad 100 cudów.
W 1655 roku Andrzej Stano herbu Gozdawa, współwłaściciel Rudek, podkomorzy sanocki, syn właściciela Rudek Jerzego i Zofii Fredro rozpoczął budowę nowego kościoła. Prace przerwał najazd szwedzki. Murowaną świątynię zbudowano w 1728 roku z fundacji Urbańskich. Konsekracji dokonano w 1841 roku. Świątynia posiada trzy nawy i może pomieścić prawie 2 tysiące ludzi.
2 lipca 1921 roku biskup Przemyski Józef Pelczar koronował obraz Matki Bożej Rudeckiej. Wiosną 1946 roku zmianie granic rudecka świątynia została zamknięta, pełniąc funkcję hurtowni spożywczej i weterynaryjnej apteki. Obraz został konspiracyjnie wywieziony do Seminarium w Przemyślu. W 1950 roku przeprowadzono jego konserwację. W 1961 roku obraz powtórnie koronował biskup Przemyski Franciszek Barda. W 1968 roku obraz został przekazany do kościoła w Jasieniu w celu utworzenia ośrodka maryjnego. Intronizacji przewodniczył kardynał Karol Wojtyła. W nocy z 7 na 8 lipca 1992 roku cudowny obraz został skradziony z kościoła w Jasieniu.
29 września 1990 roku w odnowionej kaplicy w Rudkowskego kościoła odbyła się uroczystość ponownego pochówku Aleksandra HR Fredry, jego żony Zofii z Jabłonowskich i rodziny. Było to konieczne, ponieważ szczątki Fredrów w czasach sowieckich uległy sprofanowaniu. W latach pięćdziesiątych XX wieku metalowe trumny, w których pochowani byli członkowie rodziny Aleksandra Fredry, zostały zabrane na złom, a zmarłych przełożono do trumien drewnianych. Na ścianach kaplicy zachowało się w dobrym stanie 10 epitafiów rodziny Fredrów, wśród nich starannie wykonane epitafium z czarnego marmuru z medalionem Aleksandra Fredry.
W grudniu 1995 do Rudek powróciła kopia obrazu, którą 2 lipca 1996 koronował abp Marian Jaworski. 2 lipca 2003 kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny ogłoszono sanktuarium Matki Boskiej Rudeckiej
Zebrane w ramach tegorocznej akcji znicze - pomimo utrudnień związanych z pandemią COVID-19 - zamierzamy przewieźć do Lwowa i przy udziale organizacji polskiej mniejszości narodowej w obwodzie lwowskim - oraz skupionych wokół nich dzieci i młodzieży polskiego pochodzenia oraz organizacji harcerskich - zapalić je na opuszczonych grobach naszych Rodaków, pochowanych na starych nekropoliach w Borysławiu, w Drohobyczu, we Lwowie, w Łanowicach, w Rudkach, w Samborze i w Stryju. Rozpalimy je także w wielu miejscach narodowej pamięci, gdzie złożymy również okolicznościowe wiązanki kwiatów.
Pragniemy kontynuować również - wspólnie z Towarzystwem Miłośników Dziedzictwa Kultury Polskiej „Zabytek” we Lwowie - prowadzenie prac porządkowych na Cmentarzu Janowskim, przygotowujących tą nekropolię do uroczystych obchodów Święta Zmarłych oraz do obchodów Narodowego Święta Niepodległości. Dotyczy to również przygotowania lwowskich cmentarzy na Zamarstynowie, Zniesieniu i w Hołosku Małym - miejscu pochówku 900 żołnierzy Wojska Polskiego, którzy zginęli we wrześniu 1939r. - a także cmentarzy w Jaworowie, w Niemirowie, w Janowie i w Czerwonogradzie.
Nasza pamięć, solidarność i materialna pomoc w organizacji obchodów Święta Zmarłych - a także obchodów Świąt Narodowych - na Kresach ma w obecnej sytuacji szczególne znaczenie dla polskiej społeczności mieszkającej obecnie na Ukrainie.
Informujemy również, że wyjazd naszej delegacji na Ukrainę - wraz ze zniczami i sprzętem do porządkowania cmentarzy - został zaplanowany w ostatnich dniach października br. Koordynatorem akcji ze strony Górnośląskiego Oddziału Stowarzyszenia Wspólnota Polska w Katowicach jest Pani Alicja Brzan-Kloś - tel.: +48 501 459 655, mail to: alicebk@wp.eu .
Zebrane znicze można przekazywać w Biurze Organizacji Pozarządowych w Bytomiu mającym siedzibę przy pl. Jana III Sobieskiego 3, w godz. 09:00 - 15:00, telefon: 32 388 33 47 - które wraz z Władzami Miasta Bytomia wspiera nas od początku naszej akcji.
W sprawie bezpośredniego odbioru zniczy prosimy o kontakt telefoniczny lub mailowy z koordynatorem akcji.
