W 4. rocznicę uwięzienia Andrzeja Poczobuta, marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska wzięła udział w akcji solidarności z liderem mniejszości polskiej na Białorusi. To kolejna rocznica tego haniebnego aresztowania. Jest więźniem dlatego, że głosi prawdę, dlatego, że jest Polakiem - przypomniała marszałek w Białymstoku.
Upominając się o Andrzeja Poczobuta upominamy się o wszystkich więźniów politycznych - dodała. Pamiętamy o nim i każdego dnia będziemy mówić, że Andrzej Poczobut musi wrócić do rodziny, do swoich zadań, musi odzyskać wszystkie swoje prawa. Niech żyje Polska! Niech żyje wolna Białoruś. Andrzej, trzymaj się! Cały czas myślimy o Tobie!. Marszałek podkreśliła, że #SenatRP wielokrotnie przyjmował w tej sprawie uchwały i porusza tę kwestię także na forum międzynarodowym.
Anna Kietlińska Prezes Podlaskiego Oddziału Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" współorganizator wraz z Związkiem Polaków na Białorusi comiesięcznych manifestacji przypomniała, że: Akcje solidarności z Andrzejem Poczobutem i osobami reperowanymi na Białorusi przez reżim Aleksandra Łukaszenki organizujemy już prawie cztery lata. 25 marca 2025 mija cztery lata odkąd został Andrzej aresztowany. Mimo upływu czasu na Białorusi niewiele się zmieniło jeżeli chodzi o sytuację osób, które myślą inaczej niż reżim Łukaszenki. Trzeba mówić o tym, żeby nie zapomnieć i mówić o tym, żeby ci, którzy nie mogą mówić, bo są za „kordonem” nie byli zostawieni sami sobie.
Podczas wiecu wiceprezes zdelegalizowanego przez białoruskie władze Związku Polaków na Białorusi Marek Zaniewski poinformował, że wobec Poczobuta przedłużony został o pół roku tzw. reżim celi więziennej, oznaczający przebywanie w pojedynczej celi, bez możliwości wychodzenia na świeże powietrze i pracy. Sytuacja pozostaje bardzo ciężka, ale – nie zważając na wszystko – Andrzej trzyma się bardzo dzielnie, przekazuje wszystkim pozdrowienia, dziękuje za to, że o nim pamiętamy – mówił. „
Nie jesteśmy przestępcami, jesteśmy mniejszością polską na Białorusi i nią będziemy. Chcemy uczyć dzieci języka polskiego, dbać o swoją historię dziadów, pradziadów, opiekować się miejscami pamięci, czcić święta. Czy to jest przestępstwo? – pytała Maria Ciszkowska, działaczka Związku Polaków na Białorusi, zatrzymana z kilkoma innymi osobami w tym samym dniu, co Poczobut.
Marszałek Senatu towarzyszył Robert Tyszkiewicz koordynator do spraw Polonii i Polaków za granicą. W wydarzeniu wzięli udział także m.in. prezydent Miasta Białystok Tadeusz Truskolaski i Wojewoda Podlaski Jacek Brzozowski.
Andrzej Poczobut (biał. Андрэй Пачобут, Andrej Paczobut, ur. 16 kwietnia 1973 w Brzostowicy Wielkiej) – polsko-białoruski dziennikarz, publicysta i bloger związany z Grodnem, działacz mniejszości polskiej na Białorusi i więzień polityczny.
Urodził się 16 kwietnia 1973 w Brzostowicy Wielkiej. W 1998 ukończył studia na Wydziale Prawa Grodzieńskiego Uniwersytetu Państwowego im. Janki Kupały.
W latach 1999–2001 był wykładowcą prawa w Grodzieńskim Państwowym Koledżu Politechnicznym oraz w technikum prawa i biznesu. Następnie zajął się działalnością dziennikarską. Pracował m.in. w grodzieńskich gazetach „Pahonia”, „Dień”, „Miestnoje Wriemia”, „Głos znad Niemna” oraz ogólnokrajowym dzienniku niezależnym „Narodnaja Wola”. Pełnił funkcję Redaktora naczelnego „Magazynu Polskiego na uchodźstwie” – czasopisma Związku Polaków na Białorusi pod kierownictwem Anżeliki Orechwo (wcześniej Andżeliki Borys). Od 2006 r. korespondent „Gazety Wyborczej” w Grodnie.
Aktywny działacz ZPB od lat 90. XX w. Zawsze twardo opowiadał się za zachowaniem pełnej niezależności organizacji od władz w Mińsku, ale w ramach ustawodawstwa Białorusi. Pełnił obowiązki przewodniczącego Rady Naczelnej ZPB nieuznawanej przez władze w Mińsku.
Należy do przeciwników prezydenta Białorusi Aleksandra Łukaszenki, którego reżim niejednokrotnie krytykował w swoich artykułach. Za działalność społeczną i dziennikarską wielokrotnie zatrzymywany i aresztowany.
Jest ekspertem od spraw związanych z historią służb specjalnych ZSRR na terenie Zachodniej Białorusi oraz działalnością AK na tych terenach.
8 marca 2011 prokuratura obwodu grodzieńskiego postawiła mu zarzut o znieważenie Aleksandra Łukaszenki w szeregu artykułów w „Gazecie Wyborczej” na portalu „Biełorusskij Partizan” oraz w swoim prywatnym blogu. 6 kwietnia 2011 został zatrzymany na 72 godziny, gdy próbował wyjechać do Mińska, by wziąć udział w połączeniu (przez telełącze) z przedstawicielstwa Komisji Europejskiej z delegacją Parlamentu Europejskiego ds. Białorusi, a następnie został osadzony w areszcie śledczym. 5 lipca 2011 sąd w Grodnie skazał Andrzeja Poczobuta na 3 lata więzienia w zawieszeniu na okres 2 lat. 23 września 2013, po upływie dwuletniego okresu zawieszenia, sąd w Grodnie zdecydował o zwolnieniu Poczobuta z odbywania kary.
21 czerwca 2012 prokuratura obwodu grodzieńskiego po raz kolejny postawiła Andrzejowi Poczobutowi zarzut znieważenia Aleksandra Łukaszenki, którego miał się dopuścić w swoich publikacjach na białoruskich stronach internetowych „Biełorusskij Partizan” oraz „Karta'97”. W jego mieszkaniu przeprowadzono rewizję, a on sam został aresztowany i osadzony w grodzieńskim więzieniu. Po dziewięciu dniach został on wypuszczony na wolność z zakazem opuszczania Grodna. Andrzej Poczobut miał być sądzony z art. 367 cz. 2 kodeksu karnego, za co przewidziana jest kara do 5 lat więzienia. W marcu 2013 komitet śledczy obwodu grodzieńskiego poinformował o umorzeniu dochodzenia.
Został ponownie aresztowany 25 marca 2021, Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Josep Borrell potępił zatrzymanie. 9 grudnia 2021 Sejm RP IX kadencji przyjął uchwałę „wzywającą reżim białoruski do zaprzestania represji wobec Andżeliki Borys i Andrzeja Poczobuta oraz innych więźniów politycznych”. Podobną uchwałę Sejm przyjął 28 marca 2022. Proces Poczobuta rozpoczął się 16 stycznia 2023 roku. Sąd obwodowy w Grodnie 8 lutego 2023 skazał Andrzeja Poczobuta na 8 lat więzienia o zaostrzonym rygorze (osadzenie w kolonii karnej). W sierpniu 2023 został ukarany półrocznym pobytem w karcerze.
O dużej liczbie przetrzymywanych w białoruskich więzieniach dziennikarzy alarmuje zdelegalizowane przez władze w Mińsku niezależnie Białoruskie Zrzeszenie Dziennikarzy. Zwraca ono jednak uwagę, że Andrzej Poczobut jest jedynym w tej grupie przedstawicielem mniejszości narodowej. Zdaniem przedstawicieli białoruskiej opozycji, w tym jej liderki Swiatłany Cichanouskiej – jest też zakładnikiem reżimu Łukaszenki w relacjach z Polską. Uwięziony dziennikarz ma bowiem tylko białoruskie obywatelstwo i Warszawa nie może wiele dla niego zrobić. Sam Poczobut wielokrotnie jednak apelował, aby nikt nie dawał się szantażować jego losem. Jednocześnie jednak pobyt w kolonii karnej oraz częste dodatkowe represje (np. przetrzymywanie w karcerze) bardzo negatywnie odbijają się na zdrowiu polskiego dziennikarza.
Przypominamy, że Senat RP podczas 8. posiedzenia jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie uwolnienia Andrzeja Poczobuta.
„Senat RP z całą mocą potępia ten haniebny akt pogwałcenia praw człowieka oraz elementarnych praw mniejszości narodowych i żąda od władz białoruskich niezwłocznego uwolnienia Andrzeja Poczobuta. Senat RP wyraża najwyższe uznanie dla niezłomnej walki Andrzeja Poczobuta o prawo do polskości i wolności na Białorusi. Wyrażamy pełną solidarność z jego rodziną i wszystkimi, którzy walczą o jego uwolnienie” – napisali senatorowie w przyjętym dokumencie. Senatorowie potępili likwidację szkół polskich, szykanowanie działaczy Związku Polaków na Białorusi, profanację i niszczenie polskich miejsc pamięci. Uznali te działania za nieprzyjazne wobec Polski, łamiące reguły prawa międzynarodowego oraz umowy dwustronne między Polską a Białorusią. Zwrócili się do polskiego rządu, Parlamentu Europejskiego, parlamentów i rządów państw demokratycznego świata oraz międzynarodowych instytucji obrony praw człowieka o wzmocnienie działań na rzecz uwolnienia Andrzeja Poczobuta oraz wszystkich bezprawnie uwięzionych na Białorusi, a także wskazali na potrzebę zaostrzenia sankcji wobec funkcjonariuszy reżimu Aleksandra Łukaszenki.
„Od pierwszego dnia nasza społeczność apeluje i żąda od władz białoruskich natychmiastowego uwolnienia Andrzeja Poczobuta. Nie może być tak, że łamane są prawa człowieka, że człowiek, który ma odwagę mówić o wolności, godności, swoim pochodzeniu jest wsadzany do więzienia. Apelujemy o jak najszybsze uwolnienie Andrzeja Poczobuta, a jednocześnie wspieramy wszystkich Polaków na Białorusi” – komentowała uchwałę marszałek Małgorzata Kidawa-Błońska.
