Tadeusz Adam Pilat, były, wieloletni Prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych (EUWP), a obecnie Wiceprzewodniczący Rady Polonii Świata, w trakcie gali jubileuszowej EUWP odebrał z rąk Prezesa Rady Krajowej Stowarzyszenia "Wspólnoty Polskiej" Dariusza Piotra Bonisławskiego nagrodę im. prof. Andrzeja Stelmachowskiego. Nagrodę ustanowioną w 2018 roku, jako sposób uczczenia założyciela i wieloletniego prezesa SWP, a jednocześnie w szczególny sposób wyróżniając osoby wyjątkowo zasłużone dla Polonii i Polaków z Zagranicy.
Profesor Andrzej Stelmachowski, jako pierwszy marszałek odrodzonego Senatu, wniósł wielki wkład w utrwalenie przemian, które nastąpiły w Polsce po 1989 roku. Wówczas też zapoczątkował swoją szczególną służbę, tę której poświęcił najwięcej wysiłku, troski i starań - służbę Polonii i Polakom żyjącym poza granicami Polski. Wielką zasługą Pana Profesora była odbudowa zaufania pomiędzy Polakami w kraju i tymi, którzy po II wojnie światowej skupili się wokół władz polskich na wychodźstwie. Kierując przez osiemnaście lat Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska” oddał mu ostatnie, niezwykle twórcze lata swego życia. Jego ogromnej energii, determinacji i konsekwencji zawdzięczmy to, że my, Polacy, niezależnie od tego gdzie żyjemy, stanowimy dzisiaj prawdziwą Wspólnotę.
Tadeusz Adam Pilat urodził się w 1946 r. w Krakowie, pochodzi ze szlacheckiej rodziny kresowej o katolickich, powstańczych i naukowych tradycjach. W Polsce był przez wiele lat bezpartyjnym działaczem harcerskim i studenckim, ukończył studia magisterskie na Politechnice Krakowskiej. Na emigracji w Szwecji od 1977 r., gdzie ukończył studia pedagogiczne na Uniwersytetach w Kristianstad i w Växjö a następnie pracował przez 36 lat jako nauczyciel i wychowawca młodzieży polonijnej i szwedzkiej.
Przez 3 kadencje pełnił funkcję prezesa Zrzeszenia Organizacji Polonijnych w Szwecji. W Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych działa od roku 1994. Pełnił przez jedną kadencję funkcję sekretarza, przez 2 kadencje funkcję wiceprezydenta i przez 4 kadencje pełnił funkcję prezydenta Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych. Był organizatorem licznych konferencji, sympozjów, kongresów i zjazdów poświęconych najważniejszym aspektom życia polonijnego oraz założycielem wielu struktur polonijnych m.in. Polskiego Ogniska Piast w Landskronie (1983), Związku Nauczycieli Polskich w Szwecji (2007) i Kongresu Oświaty Polonijnej (2012).
Działa w świtowym ruchu polonijnym od 1998 roku. Był członkiem komitetu organizacyjnego i prezydium III, IV, V i VI Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy. W Radzie Polonii Świata, był organizatorem Walnego Zjazdu w 2013 roku, zasiadał w Prezydium i pełnił funkcję sekretarza (2017-2022), a obecnie, od 2022 roku pełni funkcję wiceprzewodniczącego.
Zasiadał w szwedzkiej Rządowej Radzie d/s Integracji i Równouprawnienia a obecnie od 2002 roku jest obieralnym członkiem zarządu Fundacji Święta Narodowego Szwecji pod przewodnictwem Marszałka szwedzkiego parlamentu. W Polsce zasiadał w Radzie Oświaty Polonijnej przy Ministrze Edukacji Narodowej i w Polonijnej Radzie Konsultacyjnej przy Marszałku Senatu RP VI, VII i IX kadencji. Obecnie został powołany przez Marszałek Senatu Małgorzatę Kidawę-Błońską w skład Polonijnej Rady Konsultacyjnej XI kadencji. Jest znawcą, miłośnikiem i działaczem polonijnego ruchu folklorystycznego, uhonorowanym tytułem Ambasadora Światowych Festiwali Polonijnych Zespołów Folklorystycznych. W 2017 r. został przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę powołany w skład Komitetu Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.
Posiada wiele honorowych tytułów oraz polskich, szwedzkich i międzynarodowych odznaczeń i wyróżnień, m.in.: Srebrny Medal Polskiego Czerwonego Krzyża, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Złoty Medal Przyjaźni Argentyńsko-Polskiej, brązowy, srebrny i złoty Medal Szwedzkiej Flagi, Medal Miasta Krakowa, Medal Miasta Lublina, Złoty Medal Związku Polaków na Litwie, Złoty Medal Zrzeszenia Organizacji Polonijnych w Szwecji, Medal Honorowy Macierzy Szkolnej w Republice Czeskiej, Medal Honorowy Związku Polaków w Niemczech spod znaku Rodła, Medal 30-lecia Domu Polonii w Pułtusku oraz Medale 25-lecia i 30-lecia Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Przez Prezydentów RP odznaczony został: Krzyżem Kawalerskim (1997), Oficerskim (2002) i Komandorskim (2010) Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Zdjęcie główne - fot. Halina Szczotka / ZWROT
