Są w polskiej historii i kulturze miejsca ikoniczne, należy do nich Częstochowa, Kraków i pobliska Wieliczka. Dla pielgrzymujących tym szlakiem katolików równie istotne są Piekary Śląskie i Łagiewniki. Według takiego klucza wyruszyli do Polski z Drohobycza i Borysławia młodzi parafianie, nasi rodacy z dawnych Kresów. Połączone siły oddziałów Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" z Krakowa, Częstochowy i Górnego Śląska reprezentowane przez Rafała Piotrowskiego, Aleksandrę Ślusarek i Alicję Brzan-Kloś - koordynującą całe przedsięwzięcie, w oparciu o społeczne środki finansowe, zapewniły młodzieży niezapomniane przeżycia, o których chcemy dzisiaj opowiedzieć.
Poznajmy na początku miejsca, skąd wywodzą się uczestnicy pielgrzymki.
Drohobycz to miasto w zachodniej części Ukrainy, niedaleko Lwowa, które w granicach Polski znalazło się za sprawą przyłączenia do Królestwa Polskiego - przez Kazimierza WIelkiego - Rusi Czerwonej. Wówczas to powstała tam parafia rzymskokatolicka i miejscowość znalazła się, ze względu na występujące w okolicy pokłady minerału, na tzw. "szlaku solnym". Jak ważne to było bogactwo potwierdza nadany w 1340 roku herb herb przedstawiający 9 topek solnych (tradycyjna miara soli) na granatowej tarczy, nad którą widniała korona królewska. Polscy władcy dbali o rozwój miasta. W 1392 król Władysław II Jagiełło ufundował istniejący nadal kościół farny, a w 1422 nadał miastu prawa magdeburskie. Przywileje miejskie były później wielokrotnie potwierdzane, m.in. przez Kazimierza IV Jagiellończyka w 1460 i Aleksandra I Jagiellończyka w 1506. Gród ufortyfikowano wałami, fosami i bramami już za czasów Zygmunta. Miasto posiadało zamek starostów królewskich składający się z co najmniej dwóch budynków. Dla ciekawości - ufortyfikowany był także cmentarz kościelny.
Zapewne dla wielu z nas, miłośników historii czy literatury, Drohobycz kojarzy się ze specyficznym przywilejem miast królewskich określanym jako de non tolerandis Judaeis zakazującym Żydom zamieszkania w obrębie miasta, chociaż w w praktyce nigdy do końca nie był respektowany. Echa tego społecznego łądu znajdziemy w twórczości chociażby Brunona Schulza, urodzonego w Drohobyczu w rodzinie zasymilowanych Żydów.
Podczas wojen kozackich w XVII wieku miasto było systematycznie niszczone. W 1648 Kozacy dokonali pamiętnej rzezi mieszkańców w kościele farnym. Po pierwszym rozbiorze Polski (1772) wcielone do monarchii Habsburgów, pozostawało w jej składzie na terytorium kraju koronnego Galicji do upadku Austro-Węgier. Od 1 listopada 1918 do maja 1919 pod administracją Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, następnie do 14 marca 1923 pod tymczasową polską administracją, zatwierdzoną przez paryską konferencję pokojową 25 czerwca 1919. Suwerenność Polski na terytorium Galicji Wschodniej Rada Ambasadorów uznała 15 marca 1923. W maju 1919 oddziały Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Wacława Iwaszkiewicza i Stanisława Maczka toczyły długotrwałe walki o miasto z oddziałami Ukraińskiej Armii Halickiej.
Od 15 marca 1923 do 16 sierpnia 1945 w granicach Polski, Drohobycz był siedzibą powiatu w woj. lwowskim. Przed wybuchem II wojny światowej, w 1939, liczył 39 tys. mieszkańców. Działało tu 5 rafinerii ropy naftowej. Na terenie miasta funkcjonował klub piłkarski Junak. W mieście były gimnazja im. Króla Władysława Jagiełły i im. Królowej Jadwigi. Centralną ulicą miasta w okresie II Rzeczypospolitej była ul. Mickiewicza.
Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 Drohobycz był okupowany przez Armię Czerwoną (do czerwca 1941) i anektowany przez ZSRR. Od czerwca 1941 do 1944 znajdował się pod okupacją III Rzeszy. 6 sierpnia 1944 miasto zostało ponownie zajęte przez Armię Czerwoną i w konsekwencji konferencji jałtańskiej znalazł się w granicach ZSRR, na terytorium Ukraińskiej SRR, a jego polską ludność wysiedlono, głównie na Ziemie Zachodnie. Od 1991 w granicach niepodległej Ukrainy.
Borysław podobnie jak Drohobycz to miasto na Ukrainie w obwodzie lwowskim, położone nad rzeką Tyśmienicą. Wzmiankowany w 1387, od XIV wieku w granicach Królestwa Polskiego, następnie wraz z Koroną w Rzeczypospolitej. Po I rozbiorze Polski (1772) wcielone do monarchii Habsburgów, pozostawało w jej składzie na terytorium kraju koronnego Galicji do upadku Austro-Węgier (1918). W drugiej połowie XIX w. zasłynął gospodarczo jako centrum przemysłu naftowego, potem także eksploatacji gazu ziemnego (Borysławskie Zagłębie Naftowe). W krótkim czasie w rejonie Borysławia wyrosło kilkanaście tysięcy szybów naftowych i powstało blisko tysiąc zajmujących się ich eksploatacją przedsiębiorstw zatrudniających ponad dziesięć tysięcy osób. Kadry zapewniała działająca od 1886 roku Szkoła Górnicza. Wydarzeniem manifestującym polskość było odsłonięcie w 1898 roku pomnika poświęconego Adamowi Mickiewiczowi.
Religia dla polskiej społęczności miała zawsze duże znaczenie. Pod koniec XIX w. istniejąca w Borysławiu mała drewniana kapliczka była za mała dla wzrastającej liczy wiernych obrządku rzymskokatolickiego. Wzniesiono więc nowy kościół, który poświęcono w 1902 r. W tym samym roku powstała przy nim parafia św. Barbary, wyodrębniona z parafii św. Bartłomieja w Drohobyczu.
Od 1 listopada 1918 do maja 1919 Borysław był pod administracją ZURL, od maja 1919 do 14 marca 1923 pod administracją tymczasową Polski, zatwierdzoną przez paryską konferencję pokojową 25 czerwca 1919. Suwerenność Polski na terytorium Galicji Wschodniej Rada Ambasadorów uznała 15 marca 1923. W 1931 Borysław zamieszkiwało 41 683 osób, czyniąc go szóstym (po Lwowie, Wilnie, Stanisławowie, Grodnie i Brześciu) najludniejszym spośród utraconych przez Polskę 14 lat później.
Po agresji ZSRR na Polskę miasto znalazło się pod sowiecką okupacją. Nastąpiły aresztowania elit miasta przez NKWD i deportacje ludności, głównie polskiej, w głąb ZSRR. W okresie niemieckiej okupacji miasto zostało włączone administracyjnie do Dystryktu Galicja Generalnego Gubernatorstwa. 7 sierpnia 1944 miasto zostało ponownie okupowane przez Armię Czerwoną (oddziały 4 Frontu Ukraińskiego).
Po konferencji jałtańskiej miasto spotkał taki sam los, jak Drohobycz - zostało włączone do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w ramach ZSRR.
W latach 1944–1946 władze sowieckie przeprowadziły wobec Polaków akcje wysiedleńczą, oraz pozbawiły wiernych obu rzymskokatolickich świątyń znajdujących się przed II wojną w Borysławiu.
Po rozpadzie ZSRR miasto administracyjnie weszło w skład Ukrainy. Kościoły rzymskokatolickie nie zostały zwrócone wiernym, a przekazane cerkwi greckokatolickiej i prawosławnej. W 2012 roku oddano do użytku nowo wybudowany – ze składek darczyńców polskich i polonijnych – kościół rzymskokatolicki św. Barbary.
W Borysławiu działa niezwykle prężnie oddział Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, partner wielu wydarzeń Stowarzyszenia "Wspólnota Polska".
W 1998 r. poświęcono przebudowaną z magazynu rzymskokatolicką kaplicę Matki Bożej Nieustającej Pomocy, która spłonęła w 2005 r. W następnym roku zaczęła się budowę nowego kościoła, który 22 września 2013 r. konsekrował arcybiskup lwowski Mieczysław Mokrzycki. Parafię obsługują księża redemptoryści z parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Truskawcu. Przy kościele działa wspólnota sióstr służebniczek starowiejskich.
Teraz już wiemy, że losy naszych rodaków, którzy przyjechali z terenu Ukrainy, nie były ani łatwe, ani też nie zależały od ich woli. Na uznanie zasługuje więc determinacja w podtrzymaniu polskiej tożsamości, którą wspomagają wydarzenia takie, jak opisywana przez nas pielgrzymka do ważnych z punktu widzenia narodowego miejsc w ojczyźnie.
O Krakowie można pisać w nieskończoność, ale czym innym o nim czytać, a czym innym poczuć atmosferę tego miasta. Nic nie zastąpi spaceru po starówce, wkroczenia w mury Wawelu, przechadzki po krużgankach królewskiej siedziby. Nie inaczej w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach, którą 17 sierpnia 2002 poświecił papież Jan Paweł II i w której cały świat zawierzył Bożemu Miłosierdziu. Powiedział wóczas: Dziś w tym sanktuarium chcę dokonać uroczystego aktu zawierzenia świata Bożemu miłosierdziu. Czynię to z gorącym pragnieniem, aby orędzie o miłosiernej miłości Boga, które tutaj zostało ogłoszone za pośrednictwem Siostry Faustyny, dotarło do wszystkich mieszkańców ziemi i napełniało ich serca nadzieją. Takie duchowe wsparcie jest bardzo potrzebne rodakom z Ukrainy dotkniętych rosyjską agresją. Nie wszyscy wiedzą też, że w przedsionku bazyliki znajduje się kamień węgielny z Golgoty, z miejsca ukrzyżowania Chrystusa, wmurowany w akcie erekcyjnym przez kard. Fransiszka Macharskiego. Ze względu na swój szczególny charakter, kamień węgielny umieszczony jest w specjalnie zaprojektowanym szklanym otoku w kształcie relikwiarza w centralnym miejscu brązowej tablicy.
Częstochowa to oczywiście Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej z jego cudownym obrazem, do którego polskie drogi kierują już od XV wieku. Najstarszy opis wizerunku Matki Bożej podaje Jan Długosz w Liber Beneficiorum: „Obraz Maryi Najchwalebniejszej i Najdostojniejszej Dziewicy i Pani, Królowej świata i Królowej naszej (…) wykonany dziwnym i rzadkim sposobem malowania (…) o przeładnym wyrazie twarzy, która spoglądających przenika szczególną pobożnością – jakbyś na żywą patrzył”. Malowidło zalicza się do typu przedstawień określanego mianem Hodegetrii. Nazwa ta oznacza „Tę, która prowadzi”. Ukazuje Maryję jako Matkę Boga, ale też Matkę każdego człowieka.
Na pielgrzymkowym szlaku znalazła się również Bazylika Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich wchodząca w skład Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej. Znana z XII-wiecznych dokumentów historycznych osada Piekary, od 1303 roku posiadała niewielki drewniany kościółek pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła, w stylu romańskim. W bocznym ołtarzu mieścił się wizerunek Maryi Panny nieznanego autora i fundatora. Geneza cudowności wzięła początek w XVII wieku. Lud coraz częściej zaczął gromadzić się przed obrazem, by oddawać cześć Matce Bożej. Rok 1659 zasłynął z licznych uzdrowień, któe zapoczątkowały tzw. pielgrzymki „ślubowane” polegające na podejmowaniu przez wiernych zobowiązania, że co roku w określonym dniu odbędą pielgrzymkę jako podziękowanie za otrzymane łaski. Ta tradycja trwa do dzisiaj.
Miastami objętymi aktywnością Górnośląskiego Oddziału Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" są w tym regionie m.in. Bytom i Niepołomice - niezmiennie, od lat niezwykle przyjazne dla naszych rodaków zza wschodniej granicy (ale nie tylko). Do tradycji należą spotkania z lokalnym samorządem. Tak było i teraz. Pielgrzymów gościł Burmistrz Miasta i Gminy Niepołomice. Inicjatorem spotkania była Aleksandra Ślusarek, Radna Powiatu Wielickiego i jednocześnie Prezes Związku Repatriantów RP.
Bytom zaś, za sprawą Hotelu Centrum Wspinaczkowego udzielił noclegu, a dzięki Oddziałowi SWP zapewnił atrakcyjny program zwiedzania aglomeracji. Nie zapominajmy, że Bytom to jedno z najstarszych miast historycznego Górnego Śląska - był siedzibą książąt piastowskich. Po wojnie znaczna część rodowitych mieszkańców wyemigrowała lub została przymusowo wysiedlona do Niemiec, a mężczyźni (szczególnie górnicy) wywiezieni do obozów pracy przymusowej w ZSRR. Z kolei z Kresów Wschodnich napłynęli liczni Polacy przesiedlani („repatriowani”) z terenów włączonych do ZSRR. Losy miasta jednoznacznie wskazują na ścisłe związki z naszymi rodakami ze Wschodu.
Ostatnim z podstawowych punktów programu był pobyt w Kopalni Soli "Wieliczka" pod Krakowem. Od XIII wieku do 1772 wspólnie z kopalnią soli „Bochnia” wchodziła w skład żup krakowskich, narodowego skarbu w sensie kulturowym i gospodarczym. Co ciekawe latach 70. XIX wieku WIeliczka była uznawana za najwydajniejszą kopalnię soli na świecie. Podziemna Trasa Turystyczna wielickiej kopalni powstała na przełomie XVIII i XIX wieku. Około miliona turystów rocznie zwiedza ok. 3 km trasy składającej się z 20 komór, położonych na głębokościach od 64 do 135 metrów.
Na szczególną uwagę w sensie sakralnym zasługuje kaplica św. Antoniego, najstarsza z zachowanych, poświęcona w 1698 roku. Kaplica św. Krzyża stanowiąca przykład kaplicy wędrownej, której wyposażenie mogło być przez górników przenoszone do innych komór, które znajdowały się bliżej ich miejsca pracy. Kaplica św. Kingi to to podziemna świątynia mieszcząca relikwie św. Kingi. Posadzka jest wyrzeźbiona w jednolitej solnej bryle, a żyrandole sporządzone są z solnych kryształów. Kaplica św. Jana uważana jest za najpiękniejszą w kopalni kaplicę o drewnianym wyposażeniu. Najcenniejszym zabytkiem kaplicy jest figura Chrystusa Ukrzyżowanego z XVIII wieku.
Jak widać duchowych przeżyć dla pielgrzymów szukających śladów wiary chrześcijańskiej w ojczyźnie, nie zabrakło. Powrócą do domu podniesieniu na duchu i wzbogaceni pięknem i wzniosłością polskiej kultury.
Głównym organizatorem pielgrzymki był Górnośląski Oddział Stowarzyszenia "Wspólnota Polska"
