Prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej i Związku Narodowego Polskiego Frank Spula, Wiceprzewodniczący Rady Polonii Świata Tadeusz Adam Pilat, Prezes Polskiego Związku Kulturalno Oświatowego w Republice Czeskiej Helena Legowicz, Prezes Rady Polonii Belgijskiej i Polskiej Macierzy Szkolnej w Belgii Barbara Wojda, Prezes Towarzystwa im. Marszałka Piłsudskiego w Kurytybie, prezes Zespołu Pieśni i Tańca „Wisła” w Kurytybie Lourival de Araujo Filho spotkali się w warszawskim Domu Polonii z Przewodniczącym Zarządu Krajowego Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" Tomaszem Różniakiem i przedstawicielami Zarządu Krajowego Zenką Bańkowską (Wiceprezesem), Maciejem Kazienko (Sekretarzem Generalnym) i Maciejem Cybulskim (Skarbnikiem).
W czasie spotkania Tomasz Różniak przekazał naszym polonijnym przyjaciołom gratulacje w związku z powołaniem ich do Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Marszalek Senatu Małgorzacie Kidawie Błońskiej. Omówiono również najbliższe plany aktywności poszczególnych organizacji, w tym zaplanowane na rok 2025 rok oraz przedsięwzięcia wspólne ze Stowarzyszeniem "Wspólnota Polska". W tym względzie tradycja wzajemnych relacji sięga w większości początków powstania Wspólnoty Polskiej, czyli ponad trzydzieści lat i obejmuje wszystkie obszary polonijnej aktywności - od edukacji, przez przedsięwzięcia kultywujące polską tradycję i tożsamość aż po dynamicznie rozwijający się w ostatnich latach sport.
Przewodniczący Tomasz Różniak podkreślał ponadto - powołując się na słowa Marszałek Małgorzaty Kidawy-Błońskiej Potrzebna jest opieka nad Polonią i Polakami za granicą, ale też mądre partnerstwo - jak ważne jest powołanie Rady, która będzie głosem Polonii w dialogu z instytucjami państwa polskiego.
Spotkanie w siedzibie Wspólnoty Polskiej odbyło się po pierwszym posiedzeniu nowej Rady, na której zakreślono najważniejsze pola polonijnej aktywności oraz kształt relacji Polaków za granicą z macierzą.
W czasie pierwszego posiedzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Marszałku Senatu RP XI kadencji, która odbyła się 26 września 2024 r. . Rada przyjęła uchwałę, w której za priorytet uznała aktywizację młodzieży polonijnej, Rada poparła kierunki i priorytety wsparcia działalności polonijnej Senatu na przyszły rok, a także postulowała przywrócenie wyborów korespondencyjnych obywatelom polskim za granicą.
Pierwsze posiedzenie Rady otworzyła marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska. Rada jest ciałem doradczym przy Marszałku Senatu RP w sprawach związanych z Polonią i Polakami za granicą i do jej zadań należy m.in. wyrażanie opinii na temat projektów ustaw i uchwał w tym obszarze.
Przewodniczący Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą Bogdan Borusewicz zadeklarował współpracę z Polonijną Radą Konsultacyjną. Podziękował marszałek za powołanie Rady i za to, że reprezentuje ona wszystkie obszary świata, gdzie mieszkają Polacy. Podkreślił znaczenie Polaków poza granicami dla polskich spraw. Dodał, że w ostatnim czasie, w związku z trwającą wojną za naszą wschodnią granicą, istotny jest lobbing dotyczący bezpieczeństwa Polski.
Wiceminister spraw zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys mówiła o kierunkach polityki zagranicznej wobec Polonii i Polaków za granicą. Poinformowała, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych wraca do tradycji przedstawiania przez ministra spraw zagranicznych „expose polonijnego” w Senacie, które planowane jest w październiku. Wiceminister zaznaczyła, że kierunkiem, na który resort spraw zagranicznych będzie kładł szczególny nacisk jest aktywizacja młodej Polonii, nauka języka polskiego także jako języka obcego oraz prowadzenie polityki powrotowej.
Koordynator ds. Polonii i Polaków poza Granicami Robert Tyszkiewicz poinformował o kierunkach pomocy Senatu w przyszłym roku. Będą to: aktywizacja młodego pokolenia, wzmocnienie środowisk polskich i polonijnych w krajach zamieszkania, rozwój struktur polonijnych, kultura, wsparcie mediów polonijnych i polskich poza granicami, edukacja polonijna, ale na działalność edukacyjną pozaszkolną, wsparcie działań na rzecz Polaków na Wschodzie.
Na zakończenie posiedzenia Rada przyjęła uchwałę, w której opowiedziała się za przywróceniem rzeczywistej opieki Senatu nad Polonią, w tym również w zakresie rozdziału środków na wsparcie działalności polonijnej i wyraziła nadzieję, że środki na ten cel zostaną w przyszłym roku powiększone. Rada poparła kierunki i priorytety wsparcia działalności polonijnej przez Senat na 2025 r.
Rada uznała, że aktywizacja młodzieży polonijnej jest sprawą priorytetową dla Polonii na całym świecie, dlatego postuluje zorganizowanie w przyszłym roku ogólnoświatowego spotkania młodzieży polonijnej w Polsce. Zaapelowała o zwiększenie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych liczby komisji wyborczych dla Polaków poza granicami oraz rozpoczęcie przygotowań do wyborów za granicą jak najwcześniej.
Rada postuluje także: przywrócenie wyborów korespondencyjnych za granicą, by dać szansę głosowania wszystkim obywatelom polskim za granicą i wycofania ustawy w tej sprawie z Trybunału Konstytucyjnego, ustanowienie odrębnego okręgu wyborczego dla obywateli polskich mieszkających za granicą, nowelizacji ustawy o obywatelstwie, w części dotyczącej Polaków mieszkających za granicą, przygotowanie kompleksowej „Ustawy o Polonii i Polakach za granicą” oraz zapisu o Polonii w konstytucji odpowiadającego jej znaczeniu.
Rada zaapelowała ponadto o rozstrzyganie na początku roku konkursów na wsparcie dla Polonii i o pełną przejrzystość przyznawania środków finansowych. Ponadto Rada dostrzega konieczność zmian w systemie występowania o środki na wsparcie dla Polonii, oczekując jednocześnie odpolitycznienia relacji między Polską a Polakami za granicą. Zaapelowała także o kontynuowanie wsparcia dla Polaków na Ukrainie dotkniętych rosyjską napaścią zbrojną oraz dla naszych rodaków na Białorusi i o kontynuowanie działań na rzecz uwolnienia więzionego Andrzeja Poczobuta.
TEKST UCHWAŁY RADY KONSULTACYJNEJ / PDF
Polonijna Rada Konsultacyjna jest ciałem doradczym przy Marszałku Senatu RP. Jej zadaniem jest m.in. wyrażanie opinii na temat projektów ustaw i uchwał związanych z Polonią. Członków Polonijnej Rady Konsultacyjnej powołuje i odwołuje marszałek Senatu. W skład Rady wchodzi 16 członków, reprezentujących Polonię i Polaków z zagranicy rozsianych po całym świecie.
Powołując ją Marszałek Senatu podkreśliła, że to zaszczyt iż Senat może opiekować się Polonią i Polakami za granicą. – Historia pokazała, iż Polacy mieszkający poza granicami mają wielką moc – wielokrotnie wspierali nas tu w kraju i kiedy działaliśmy razem wszystko się udawało - tak było, gdy powstała „Solidarność”, gdy staraliśmy się o akcesję do NATO czy Unii Europejskiej – powiedziała marszałek Senatu. Dodała, że bez pomocy Polaków zza granicy, jako ambasadorów Polski, to by się nie udało.
– Zależy nam, by Polacy mieszkający za granicą mieli dostęp do polskiej kultury, wiedzy o naszym kraju i nauki języka. Zależy nam na tym, by młodzi ludzie czuli się Polakami i byli dumni z Polski. To bardzo ważne dla nas zadanie, by zadbać o młodą Polonię, o młodych Polaków poza granicami, zwłaszcza w tak trudnych czasach, gdy poza naszymi granicami toczy się wojna – mówiła marszałek.
Małgorzata P. Bonikowska (Kanada) – dziennikarka prasowa i radiowa, redaktorka naczelna „Gazety” od 2010 r. i portalu www.gazetagazeta.com,prezes Democracy Poland Action Committee Canada od 2020 r., redaktorka naczelna Our Kids Polska od 2019 r., tłumaczka, pedagog, animatorka kultury.
Andżelika Borys (Białoruś) – przewodnicząca Związku Polaków na Białorusi (2005–10 i od 2016 r.) nieuznawanego przez białoruskie władze, nauczycielka języka polskiego.
Lourival de Araujo Filho (Brazylia) – prezes Towarzystwa im. Marszałka Piłsudskiego w Kurytybie, prezes Zespołu Pieśni i Tańca „Wisła” w Kurytybie.
Maciej Dokurno (Szkocja) – prezes Stowarzyszenia Polaków w Szkocji „Polski Most” i The Scottish–Polish Heritage. Inicjator i członek działającej od 2009 r. Międzypartyjnej Grupy ds. Polski w Szkockim Parlamencie.
Alicja Donimirska (Wielka Brytania) – prezes Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii od 2023 r., współzałożycielka i prezes De Reszke Association (stowarzyszenie pielęgnujące pamięć o śpiewakach operowych Janie i Edwardzie Reszke), prezes Fundacji Polska YMCA od 2018 r.
Małgorzata Hallewell (Wielka Brytania) – współzałożycielka inicjatywy „Polonia głosuje” w 2019 r., członkini zarządu Komitetu Obrony Demokracji w Wielkiej Brytanii.
Lesia Jermak (Ukraina) – prezes Związku Polaków na Ukrainie od 2024 r., założycielka i kierowniczka Kijowskiego Zespołu „Polanie znad Dniepru”, dyrektorka Polskiej Sobotniej Szkoły w Kijowie.
Alina Ewelina Kieżun (Litwa) – podharcmistrzyni, przewodnicząca zarządu Związku Harcerstwa Polskiego na Litwieod 2021 r., członkini Komisji ds. Oświaty Mniejszości Narodowych na Litwie przy Ministerstwie Oświaty, Nauki i Sportuod 2020 r., członkini Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą od 2018 r., członkini Polskiego Zespołu Artystycznego Pieśni i Tańca „Wilia”.
Małgorzata Kwiatkowska (Australia) – wiceprezes Rady Naczelnej Polonii Australijskiej od 2023 r. (prezes w latach 2017–23), członkini Rady Polonii Świata od 2017 r.
Helena Legowicz (Czechy) – prezes Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Republice Czeskiej od 2017 r.
Wiesław Lewicki (Niemcy) – przewodniczący Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech od 2010 r., pomysłodawca nagrody „Polonicus” dla zasłużonych na rzecz Polonii (przyznawana od 2009 r.), przewodniczący Kongresu Polonii Niemieckiej w latach 2009–13.
Gerwazy Longher (Rumunia) – prezes Związku Polaków w Rumunii od 2002 r., poseł rumuńskiej Izby Deputowanych, reprezentujący polską mniejszość.
Tadeusz Pilat (Szwecja) – wiceprzewodniczący Rady Polonii Świata od 2022 r.
Andrzej Poczobut (Białoruś) – dziennikarz, korespondent „Gazety Wyborczej” w Grodnie od 2006 r., działacz Związku Polaków na Białorusi (przewodniczący Rady Naczelnej), więzień polityczny.
Frank Spula (USA) – prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej i Związku Narodowego Polskiego od 2005 r.
Barbara Wojda (Belgia) – prezes Rady Polonii Belgijskiej od 2023 r., prezes Polskiej Macierzy Szkolnej w Belgii, prowadzi Dom Polski w Comblain-la-Tour w Ardenach.
