Warsztaty taneczne, zwiedzanie zabytków Bytomia i innych miast na Górnym Śląsku, a także zajęcia integracyjne, sportowe i kulturalne oraz wizyty w placówkach oświatowych, muzealnych i wspólny występ tancerzy z Bytomia i Berlina to program pobytu młodzieży polonijnej z Niemiec, która uczestniczyła w projekcie Górnośląskiego Oddziału Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” - pod baczną opieką doświadczonej w organizowaniu podobnych przedsięwzięć Alicji Brzan – Kloś.
Młodzież polonijna z Niemiec, która przyjechała do Bytomia między 17 a 23 września na projekt Wspólnoty Polskiej „Lato z Polonezem”, to członkowie Zespołu Folklorystycznego „Krakowiacy” działającego przy Szkole Europejskiej o profilu niemiecko-polskim Katharina-Heinroth-Grundschule w Berlinie. Młodzi tancerze z Niemiec w większości pochodzą z rodzin mających korzenie na Górnym Śląsku, dzięki czemu znają dobrze język polski. Ich zainteresowania - z racji pochodzenia i zamiłowań artystycznych nie bez powodu koncertują się wokół polskiej kultury, w tym ludowej wyrażonej w tradycyjnych tańcach. Polonez - od którego bierze tytuł przedsięwzięcia - jest przecież dobrem narodowym, a forma kultywowana od stuleci wśród wyższych warstw pierwszej i drugiej Rzeczypospolitej stanowi uszlachetnioną wersję tańców obecnych od wieków w polskim społeczeństwie.
Dla przypomnienia - pierwowzorem poloneza był taniec pieszy pochodzenia ludowego, tańczony najpierw wśród ludu, znany w swym pierwowzorze – chmielowym, „chodzony” z drugiej połowy XVI i początku XVII wieku, z czasem przyjął się na dworach magnackich. Na dworach królów polskich polonez stanowił element ceremoniału dworskiego, będąc paradą szlachty przed monarchą. Tańczony był na rozpoczęcie balów, również obecnie inauguruje niektóre imprezy, dla podkreślenia ich uroczystego charakteru. Nasz narodowy taniec ma też swój rozdział w historii muzyki. Najbardziej znane w świecie polonezy komponował Fryderyk Chopin, który uczynił z nich arcydzieła muzyki poważnej, czego przykładem jest polonez As-dur (op. 53), często kojarzony z Polską. Skoro taki jest jego rodowód i ranga, nic dziwnego, że stał się motywem przewodnim pobytu młodych Polaków z Niemiec.
Znajomość poloneza jest obowiązkowa, ale przecież nie tylko do niego sprowadza się bogactwo naszej kultury, dlatego podczas wizyty na Śląsku dla młodzieży z Berlina zorganizowano warsztaty taneczne (nie tylko z poloneza) w siedzibie Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” w Koszęcinie oraz w Ogólnokształcącej Szkole Baletowej w Bytomiu. To wyjątkowa okazja do zgłębienia tajników regionalnej kultury, z którą tak bardzo - za prawą rodziny - związani są młodzi Polacy z Berlina. Ponadto młodzież wzięła udział w zajęciach historycznych, z języka polskiego oraz integracyjnych, ale również odwiedzą placówki oświatowe, muzealne i sportowe, w tym Centrum Sportów Wspinaczkowych i Siłowych „Skarpa” Bytom w Rozbarku.
Nie zapominajmy, że gwara oraz tradycje są podstawowymi elementami kultury śląskiej. To właśnie dzięki nim każda Ślązaczka i każdy Ślązak pamięta o swoim pochodzeniu, korzeniach. Górny Śląsk to region niezwykle bogaty kulturowo, mający burzliwe dzieje. Jest zamieszkiwany przez dumną ze swojej tożsamości społeczność.
Gwara jest odmianą mówioną języka ogólnonarodowego. Wyróżnia ją swoiste słownictwo, wymowa, odmienna frazeologia czy artykulacja. Często bywa trudna do zrozumienia dla osób, które nigdy nie miały z nią styczności. Zrozumienie języka gwarowego jest najłatwiejsze dla osób od urodzenia mieszkających na Śląsku lub mających takie korzenie. Niektórzy Ślązacy posługują się nią jedynie w domu, a na zadane pytania odpowiada poprawną polszczyzną. Wspólne słownictwo daje jednak Ślązakom poczucie większej więzi emocjonalnej względem ludzi i swojego regionu.
Dla całokształtu tożsamości i narodowości śląskiej niezwykle ważne są burzliwe dzieje tego regionu, przykładowo wojny śląskie. Najbardziej zauważalna jest tutaj tożsamość kulturowa, będąca wynikiem zachowania swego rodzaju dziedzictwa. Śląsk obfituje w liczne tradycje i przyzwyczajenia. Niektóre obrzędy utraciły swoje pierwotne, duchowe znaczenie, a obecnie są tylko zabawą czy beztroskim przedstawieniem. Z pokolenia na pokolenie przekazywane są sposoby postępowania, obrazy, wizje świata, nakazy i zakazy. Większość z nich to relacje ustne, na które składają się liczne opowieści, bajki, przestrogi. Bardzo często są one przyjmowane bez refleksji – przyswajane jak coś naturalnego. Wiele osób wskazuje wyszkubki, trzaskanie porcelany, niedzielny obiad, Barbórkę jako najpopularniejsze śląskie tradycje.
To wszystko najlepiej poznawać nie tylko z przekazu rodziny, ale osobiście - poczuć ten klimat, lokalny koloryt tak specyficzny, ale polski zarazem, i temu służą takie projekty, bezcenne dla zachowania więzi Polonii z macierzą.
Kulminacją wieloletniej współpracy polsko-niemieckiej był udział młodzież z Niemiec we wspólnym występie z uczniami Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Bytomiu, który odbył się w niedzielę 22 września w Parku im. hm. Franciszka Kachla. Entuzjastycznie przyjęty przez publiczność koncert najlepiej zaświadczył o wartości tego typu projektów, realizowanych od lat przez Górnośląski Oddział Wspólnoty Polskiej. Szczególnie podkreślano znaczenie wymiany międzykulturowej, która wzbogaciła uczestników o nowe doświadczenia oraz umocniła ich więzi z ojczyzną przodków.
Wydarzenie odbywało się pod patronatem prezydenta Bytomia Mariusza Wołosza.
Projekt odbywał się w ramach programu „Lato z Polonezem” - warsztaty polskich tańców narodowych dla dziecięco-młodzieżowego Zespołu Folklorystycznego „Krakowiacy” działającego przy Szkole Europejskiej o profilu niemiecko-polskim Katharina-Heinroth-Grundschule w Berlinie, ze środków finansowych przyznanych Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska” przez Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego w konkursie "Wsparcie dla dzieci i młodzieży polonijnej i polskiej za granicą". Koordynatorem projektu była Alicji Brzan – Kloś z Górnośląskiego Oddziału Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.
