POSK jest budynkiem społecznym w Londynie oficjalnie otwartym w 1974 roku. POSK jest siedzibą kilkunastu polskich organizacji działających w Londynie. Wszystkie one odgrywają ogromną rolę w podtrzymywaniu wspólnoty kulturowej i społecznej w życiu Polaków w Wielkiej Brytanii. Budynek POSKu został wybudowany ich wysiłkiem i ogromnym materialnym wsparciem przede wszystkim po to, aby po zakończeniu II wojny światowej zapewnić kontynuację działalności Biblioteki Polskiej i miejsce dla jej historycznie ważnych zbiorów stanowiących nasze dziedzictwo narodowe. Budynek POSKu ma już prawie 60 lat i jego stan wymaga ciągłych interwencji umożliwiających poprawne działanie a tym samym zapewnienie warunków do działania organizacjom społecznym jak również funkcjonowanie pomieszczeń w których realizowane są funkcje kulturalne (np. Biblioteka, Teatr, Galeria POSK Jazz Cafe/Studio POSK). POSK jest również witryną polskiej kultury dla Brytyjczyków.
Z działalności POSKu w skali roku korzysta ponad sto tysięcy osób. Projekt remontu POSK-u jest więc konieczny, aby POSK nadal mógł realizować cele, które są w jego Statucie. POSK musi wejść w świat 21-ego stulecia pod względem architektonicznym i najnowszym sprzętem elektronicznym. Wtedy może kontynuować swoją znakomitą rolę dla Polonii i Polski.
1. Sala Malinowa.
2. Teatr
POSK jest budynkiem społecznym w Londynie oficjalnie otwartym w 1974 roku. POSK jest siedzibą kilkunastu polskich organizacji działających w Londynie. Wszystkie one odgrywają ogromną rolę w podtrzymywaniu wspólnoty kulturowej i społecznej w życiu Polaków w Wielkiej Brytanii. Budynek POSKu został wybudowany ich wysiłkiem i ogromnym materialnym wsparciem przede wszystkim po to, aby po zakończeniu II wojny światowej zapewnić kontynuację działalności Biblioteki Polskiej i miejsce dla jej historycznie ważnych zbiorów stanowiących nasze dziedzictwo narodowe. Budynek POSKu ma już prawie 60 lat i jego stan wymaga ciągłych interwencji umożliwiających poprawne działanie a tym samym zapewnienie warunków do działania organizacjom społecznym jak również funkcjonowanie pomieszczeń w których realizowane są funkcje kulturalne (np. Biblioteka, Teatr, Galeria POSK Jazz Cafe/Studio POSK). POSK jest również witryną polskiej kultury dla Brytyjczyków.
Z działalności POSKu w skali roku korzysta ponad sto tysięcy osób. Projekt remontu POSK-u jest więc konieczny, aby POSK nadal mógł realizować cele, które są w jego Statucie. POSK musi wejść w świat 21-ego stulecia pod względem architektonicznym i najnowszym sprzętem elektronicznym. Wtedy może kontynuować swoją znakomitą rolę dla Polonii i Polski.
Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny (w skrócie POSK) w Londynie w dzielnicy Hammersmith został założony przez społeczność polską w Wielkiej Brytanii z inicjatywy Prof. inż. Romana Ludwika Wajdy (1901-1974), który był również pierwszym przewodniczącym POSK-u. W 1964 roku, z jego inicjatywy, zaczęły odbywać się pierwsze publiczne spotkania na terenie Wielkiej Brytanii, mające na celu poinformowanie społeczności polskiej o pomyśle budowy Ośrodka i zebranie środków na realizację tego pomysłu.
Liczne środowiska polonijne, organizacje i stowarzyszenia oraz osoby prywatne poparły wizjonerski pomysł profesora Wajdy i zaczęły przekazywać dotacje lub organizować zbiórki funduszy na ten szczytny cel.
W 1972 roku zostały zakupione budynki przy King Street, w tym sklepy oraz nieużywany już kościół Baptystów – tu właśnie, w nieodległej przyszłości miał stanąć gmach POSK-u.
Po wykonaniu prac wyburzeniowych rozpoczęto wykopywanie rowów pod fundamenty i budowę od podstaw. Było to tak wielkie wydarzenie dla Polaków rozsianych po Wielkiej Brytanii, że przyjeżdżały nawet wycieczki z różnych zakątków Zjednoczonego Królestwa, aby zobaczyć jak postępują prace budowlane.
W 1974 roku główny budynek został ukończony i 29 grudnia, po 3 latach intensywnych prac, nadszedł dzień oficjalnego otwarcia. Niestety, profesorowi Wajdzie niedane było doczekać spełnienia swojego marzenia, jakim było wybudowanie i stworzenie polskiego centrum – odszedł 8 grudnia 1974 roku, trzy tygodnie przed ukończeniem prac.
Ostatnia część budynku, w której mieści się teatr, została wykończona i uroczyście otwarta w roku 1982.
POSKowi przyświeca hasło „Polsce i wolnym Polakom na pożytek”. Jest to wspólny dom wszystkich Polaków. Powstał między innymi po to, aby uratować i utrzymywać Bibliotekę Polską w Londynie, która powstała w 1942 roku i wciąż wypełnia swoje zadania i rozwija działalność. Odbywają się w POSKu liczne wystawy, spotkania, koncerty, pokazy filmów i przedstawienia teatralne – zarówno dla dorosłych jak i dla najmłodszych.
Mają tu swój dom liczne polskie organizacje: niektóre z nich z biegiem czasu się rozwiązują lub przekształcają, ale za to przybywają nowe, tworzone przez kolejne pokolenia Polaków na Wyspach.
W 2014 roku Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny dumnie świętował swoje 50. urodziny całorocznym cyklem znakomitych imprez i wydarzeń kulturalnych specjalnie przygotowanych na tę wspaniałą rocznicę.
POSK obecnie utrzymuje ten ogromny gmach głównie z własnych środków, wypracowanych przez rozważną politykę samowystarczalności – czynsze od lokatorów biur i mieszkań oraz wynajem sal zarówno Polakom jak i Brytyjczykom. Dary i dotacje, zarówno od osób indywidualnych jak i fundacji polskich, pomagają POSKowi prowadzić działalność społeczną i kulturalną, dla której został stworzony. Codzienne zarządzanie POSKiem wykonują członkowie Zarządu na zasadach wolontariatu.
Jedna z większych bibliotek polskich poza Krajem, została założona w 1942 roku przez rząd polski na emigracji. Specjalizuje się w zbieraniu publikacji emigracyjnych. Księgozbiór stanowią wydawnictwa emigracyjne i krajowe o profilu humanistycznym, polonika, conradiana, rękopisy, archiwa osób prywatnych oraz instytucji i organizacji emigracyjnych, czasopisma emigracyjne i krajowe, biuletyny i komunikaty organizacji emigracyjnych, wydawnictwa „drugiego obiegu”, mapy, nuty, fotografie, obrazy i rysunki. Biblioteka zbiera także dokumenty życia społecznego emigracji (zaproszenia, jednodniówki, programy imprez, katalogi wystaw, plakaty i in.).
Szczególne miejsce w Bibliotece znalazł pisarz, Józef Konrad Korzeniowski, który publikował swoje powieści jako Joseph Conrad. Biblioteka nie tylko kolekcjonuje jego dzieła, ale jest także siedzibą The Joseph Conrad Society. Korytarz prowadzący do biblioteki zdobią postery ze zorganizowanej w 2012 roku wystawy poświęconej Josephowi Conradowi. Informacje na plakatach są wydrukowane w języku angielskim, dzięki czemu wystawę odwiedzają też uczniowie szkół brytyjskich wraz z nauczycielami. Biblioteka posiada prawie 2 tysiące książek, opracowań, listów i innych dokumentów dotyczących Josepha Conrada. Wśród nich są wydania jego książek w wielu językach. Zbiór ten powstał od samego początku istnienia biblioteki, stale się rozrasta również przy współpracy z The Joseph Conrad Society.
Biblioteka Polska w Londynie zgromadziła ponad 350 tysięcy jednostek różnego rodzaju zbiorów. Oprócz książek zgromadziła: archiwa, rękopisy, fotografie, dokumenty, czasopisma, nuty i płyty a także atlasy i mapy (ok. 1500 egzemplarzy), grafiki, obrazy i znaczki. Pierwszy wpis w zbiorach rękopisów biblioteki uczyniono 13 sierpnia 1945 r. Wśród rękopisów pisarzy, które w swoim archiwum posiada biblioteka do jednych z najcenniejszych należą: korespondencja i listy Josepha Conrada, wiersze Jana Lechonia i Mariana Hemara, archiwum Kazimierza Wierzyńskiego. Biblioteka gromadzi także archiwa polityków i naukowców. Przechowywane są tu też archiwa polskich organizacji emigracyjnych. W księgozbiorze zabytkowym znajdują się stare druki (od XVI w), około 900 vol. Najstarszą książką w zbiorach Biblioteki Polskiej w Londynie jest szesnastowieczny katechizm katolicki Scopus biblicus, czyli „Posiew biblijny” wydany w 1553 r.
W zbiorach biblioteki jest duża kolekcja obrazów, głównie artystów emigracyjnych, choć są tu też dzieła artystów okresu międzywojennego, które pochodzą z darów polskich emigrantów. Teodor Axentowicz w latach 1890-1899 przebywał w Londynie, gdzie ożenił się, tu też przyszedł na świat jego syn. W zbiorach biblioteki jest m.in. jego obraz „Pożegnanie”. Irena i Wacław Motzowie zgromadzili kolekcję poloników, którą poświęcili pamięci swoich dzieci, Ewie i Wojtusiowi, którzy zginęli w czasie Powstania Warszawskiego. Biblioteka posiada też prace Włodzimierza Kołtonowskiego, leśnika i rysownika. Malarz został aresztowany przez NKWD w lutym 1940 i zesłany w głąb ZSRR. Wstąpił do Wojska Polskiego, z którym przeszedł cały szlak przez Syberię, Persję, Liban, gdzie malował obrazki z całej tej tragicznej drogi. W 1947 osiadł w Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkał do końca życia. Biblioteka posiada też bogatą kolekcję rysunków, w tym karykatur.
W dziale czasopism znajdują się najcenniejsze wydawnictwa emigracyjne również publikowane podczas II wojny światowej, takie jak „Polska Walcząca”, czy „Dziennik Żołnierza”. Wśród nich są też niezwykle interesujące ze względów historycznych rękopiśmienne gazetki obozowe czy powielane fotokopie podziemnych wydawnictw krajowych.
Biblioteka jest członkiem: Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie – MAB
14 września 1981 rozpoczęto pierwsze prace w teatrze. Ustawiono scenę, położono dywany, zainstalowano zasłony. Planowano otworzyć teatr przed wakacjami 1982, co wiązało się z wizytą Ojca św. W Wielkiej Brytanii. W tym czasie w POSK-u odbywał się też Tydzień Kultury. 3 maja 1982 w hallu POSK, przy małym stoliku obok recepcji rozpoczęła się sprzedaż biletów na pierwsze przedstawienia. Na trzy tygodnie przed otwarciem rozesłano dwujęzyczne zaproszenia. Próby do spektaklu przebiegały wraz z pracami wykończeniowymi, elektrycy pracowali po 20 godzin na dobę.
5 czerwca 1982 o godz. 12:00 nastąpiło uroczyste otwarcie teatru, przy wypełnionej sali, w obecności Prezydenta RP, Edwarda Raczyńskiego, członków Rządu, gości brytyjskich oraz przedstawicieli organizacji polonijnych. Na otwarciu zatańczył zespół „Tatry”.
„Tu będziemy pielęgnować pamięć naszej historii (…). Gmach ten będzie tarczą polskości na obczyźnie i bronią w walce, prowadzonej przez nasz naród w kraju o prawdziwą wolność i godność człowieka, Polaka i obywatela. Ma wreszcie dać skrzydła poczynaniom naszych teatralnych kompanii. Stanowić piękną ramę dla ich twórczej pracy. (…) Nie zapominajmy też o gospodarzach tej ziemi, tych, co podjęli wagę pielęgnowania narodowej sztuki przez osiadłych wśród nich Polaków (…) Ten teatr ma być przejawem solidarności pokoleń starszych i młodych”. Tak pisał na otwarcie teatru Leopold Kielanowski, Prezes Honorowy ZASP.
W październiku 1983 w „Wiadomościach POSK” pisano, że w ciągu minionego roku wystawiono ponad 130 przedstawień, które obejrzało ponad 19000 widzów, wystawiono 7 sztuk po polsku i po raz pierwszy sztukę polską po angielsku, „Pieszo” Sławomira Mrożka. Wśród zaproszonych artystów z Polski poezję na deskach Teatru POSK recytował wówczas Daniel Olbrychski, a Zbigniew Zapasiewicz wystąpił w spektaklu pt. „Lustra”.
Teatr prowadzi nie tylko działalność artystyczną, ale także edukacyjną. To jeden z najstarszych, największych i najbardziej polskich teatrów prowadzonych poza Ojczyzną.
Architektura teatru pozwala na realizację zróżnicowanej działalności artystycznej łączącej teatr eksperymentalny z przedstawieniami dla szerokiej publiczności, a także pozwala na produkcję spektakli przeznaczonych dla najmłodszych widzów. Przestrzeń pozwala na realizowanie nie tylko spektakli, ale także wydarzeń filmowych, muzycznych czy kongresów i konferencji naukowych.
W klimatycznym foyer Teatru POSK znajduje się przestrzeń z tarasem, która jest doskonałym miejscem spotkań. Ściany tego miejsca udekorowane są posterami opowiadającymi historię teatru i jego twórców. Odbywają się tam wydarzenia około programowe, takie jak poczęstunek po spektaklu. Położenie foyer ściśle przy restauracji daje możliwość zamówienia usługi bistro dla gości. Można tam także zorganizować punkt informacyjny dla publiczności czy miejsce podpisywania książki przez autorów spektaklu.
W teatrze znajduje się także obszerna garderoba, w której artyści mają doskonałe warunki do przygotowania się przed występem i odpoczywają podczas antraktów.
Teatr POSK to klimatyczne miejsce. Ściany z odsłoniętymi cegłami dodają obiektowi wyjątkowego uroku. Widownia znajduje się na dwóch poziomach i mieści 300 widzów.
Nowo otwarty Teatr POSK Dzieciom powstał z myślą o najmłodszej publiczności. Wizją teatru jest wystawianie przedstawień na najwyższym poziomie, które będą również skierowane do dorosłej publiczności. Dzięki wspaniałemu kierownictwu TPD Monice Kobylec oraz asystentowi reżysera Weronice Brudzińskiej, w marcu mieli Państwo okazję obejrzeć wyjątkowy spektakl teatralny, który był wystawiany zarówno przez dorosłych i dziecięcych aktorów. Przedstawienie „Powtórka z Czerwonego Kapturka” było wspaniałym doświadczeniem i z pewnością zostanie zapamiętane przez wszystkich, którzy je widzieli. POSK otrzymał bardzo dużo wiadomości o cudownym spektaklu i profesjonaliźmie wykonania oraz prośby o następne przedstawienia. Jesteśmy pewni, że Teatr POSK Dzieciom będzie wystawiał kolejne sztuki na najwyższym poziomie.
SCENA POLSKA.UK w POSK-u zarejestrowana jako Polish Stage Co.UK jest organizacją charytatywną, (charity status nr. 1170033). Założona w 2004 roku z inicjatywy Heleny Kaut-Howson SCENA POLSKA.UK działa pod patronatem i ze stałym poparciem Zarządu POSKu, który zapewnia zespołowi siedzibę i umożliwia regularne prezentacje na dużej scenie Teatru POSKu oraz w intymnej atmosferze Jazz Café. W skład stałego zespołu wchodzą profesjonalni aktorzy, muzycy i realizatorzy tworzący pod kierunkiem Heleny Kaut-Howson teatr oparty na scenariuszach autorskich, interpretujących polskie teksty dramatyczne i poetyckie z perspektywy emigranta. Mistrzowska gra i unikalny, pełen magii teatralnej styl tych przedstawień cieszą się ogromnym powodzeniem publiczności i uznaniem prasy. Misją Sceny Polskiej.UK jest podtrzymywanie tożsamości narodowej Polaków za granicą, tworzenie pomostów miedzy pokoleniami oraz rozwój rodzimych talentów.
’Sztuka ma swój własny język’ – jest to motto Galerii POSK, która jest częścią polskiego miejsca kultury w Londynie i prezentuje prace międzynarodowych artystów, nie tylko polskiego pochodzenia. W galerii wystawiana jest sztuka współczesna, artystów indywidualnych jak również wystawy tematyczne związków i grup artystycznych. Organizujemy też wystawy historyczne o tematyce polskiej lub będące częścią festiwali i ważnych rocznic wydarzeń historycznych. POSK jako niezależna instytucja charytatywna pobiera opłatę za zorganizowanie wystawy w Galerii. Sprzedaż dzieł należy do artysty i jest bezprocentowa.
Kino POSK to niezależne, niekomercyjne kino społecznościowe stworzone w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym
Jazz Café organizuje wydarzenia kulturalne, warsztaty muzyczne oraz cieszące się dużą popularnością jam-sessions. Podczas spotkań z publicznością prezentujemy najnowsze wykonania polskiej i światowej muzyki jazzowej. Regularne koncerty odbywają się w piątkowe i sobotnie wieczory. W zależności od zapotrzebowania wydarzenia muzyczne odbywają się także w tygodniu.
Działający od 1947 roku Instytut Piłsudskiego jest organizacją integralnie związaną z polską obecnością w stolicy Wielkiej Brytanii. Obecna ekspozycja muzealna przedstawia chronologię wydarzeń związanych z polską drogą do odzyskania niepodległości. Oryginalne afisze, fotografie i dokumenty oraz pamiątki osobiste znaczą szlak legionowy, a kącik Małego Legionisty zachęca najmłodszych gości do interaktywnego poznawania historii.
Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie gromadzi zbiory dokumentów tworzących w sumie ponad 200 kolekcji. Są to w większości spuścizny osobowe znanych polityków i działaczy okresu międzywojennego oraz przedstawicieli powojennej emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii. Osobną pozycję stanowi Archiwum Adiutantury Generalnej Naczelnego Dowództwa 1918-1922 w mikrofilmach i odbitkach, stanowiące ważne źródło do badań nad Wojną Polsko-Bolszewicką i pierwszymi latami niepodległości.
Zbiór archiwalny narastał stopniowo od momentu założenia Instytutu w Londynie 1947 roku. Zasadniczy jego zrąb stanowią dokumenty wywiezione z Polski przed wojną, dotyczące głównie czasu walk o wolność, historii Legionów i okresu niepodległości, w tym wiele dokumentów związanych z Józefem Piłsudskim, które złożyły się na jego obszerną kolekcję. Ta część zbiorów uzupełniona została materiałami wielu Polaków, którzy po wojnie zamieszkali w Wielkiej Brytanii i na przestrzeni lat przekazywali swe osobiste zbiory archiwalne Instytutowi. Wśród tych zasobów odnaleźć można nie tylko dokumenty osobiste, lecz również relacje historyczne, fotografie i korespondencję.
Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny
238-246 King Street
Hammersmith
London W6 0RF
| PARTNER ZADANIA | Polski Ośrodek Społeczno- Kulturalny (POSK) |
| KWOTA DOTACJI | 700 000,00 PLN |
| BENEFICJENCI PROJEKTU | Polski Ośrodek Społeczno- Kulturalny (POSK) |
| MIEJSCE REALIZACJI ZADANIA | Polski Ośrodek Społeczno- Kulturalny (POSK) |
