Wśród licznych grup konspiracyjnych, działających na ziemiach polskich, należy wspomnieć o podziemiu komunistycznym, ściśle współpracującym z Sowietami.
W 1942 r. została utworzona Polska Partia Robotnicza, która powołała swoją zbrojną organizację pod nazwą Gwardia Ludowa. Ta z kolei 1 stycznia 1944 r. przekształciła się w Armię Ludową (dowódca gen. Michał Rola-Żymierski). Oddziały komunistycznego podziemia miały w tym roku skupiać ok. 20 000 ludzi. Wśród nich byli zbiegli jeńcy sowieccy oraz Żydzi. Struktura organizacyjna Armii Ludowej obejmowała dowództwo główne, 6 obwodów, które dzieliły się na 18 okręgów. Te z kolei obejmowały podokręgi i rejony.
Armia Ludowa dysponowała stosunkowo licznymi siłami na terenach Lubelszczyzny i Kielecczyzny. Prowadziły one akcje wymierzone przeciwko Niemcom (w 1944 r. wykonano według danych komunistycznych ok. 1100 takich akcji), ale również przygotowywały się do przejęcia władzy po zajęciu Rzeczpospolitej przez oddziały Armii Czerwonej. Wówczas znaczna część członków Armii Ludowej weszła w skład komunistycznego aparatu represji w Polsce.
