Polska w obronie wolności

Opracowany przez sztab Naczelnego Wodza plan odtworzenia Wojska Polskiego zakładał zorganizowanie we Francji dwóch korpusów piechoty, dywizji pancernej oraz piętnastu-dwudziestu eskadr lotniczych.
Źródem rekrutacji miała być licząca 750 000 osób (z czego 500 000 zachowało polskie obywatelstwo) emigracja polska we Francji oraz żołnierze polscy internowani po kampanii wrześniowej w Rumunii - około 30 000, na Węgrzech - 41 000, Litwie - 13 000 oraz Łotwie - 1500. Przerzut tych żołnierzy prowadziły w zorganizowany sposób polskie attachaty w tych krajach. Do maja 1940 r. udało się przewieźć ok. 44 000 oficerów i żołnierzy, w większości na zachód Europy, a ok. 4000 na Bliski Wschód.

Posiadane zasoby ludzkie pozwoliły na sformowanie 4 dywizji piechoty (z czego 2 częściowo), Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich oraz 10 Brygady Kawalerii Pancernej. W Syrii sformowano Brygadę Strzelców Karpackich. Do walki wszedł również Polski Dywizjon Myśliwski (1/145 - Warszawski) oraz ok. 100 pilotów myśliwskich zorganizowanych w klucze przydzielane do dywizjonów francuskich lub w samodzielne klucze przeznaczone do obrony francuskich miast i ośrodków przemysłowych.

Oprócz jednostek liniowych stworzono we Francji system szkolnictwa wojskowego oraz reaktywowano Wojskowy Instytut Geograficzny.

Sztab Naczelnego Wodza na podstawie relacji ok. 3000 oficerów opracował memoriał pt. "Najważniejsze wnioski i doświadczenia z kampanii wrześniowej", charakteryzujący użycie przez Niemców wojsk pancernych, lotnictwa i działania dywersantów z tzw. V kolumny oraz wypróbowane środki i sposoby ich zwalczania. Memoriał ten nie został jednak wykorzystany przez dowództwo armii francuskiej.

Wnioski z kampanii wrześniowej zostały natomiast wykorzystane przez sztab Naczelnego Wodza przy opracowaniu "Wytycznych wyszkolenia dowódców". Regulamin ten bazujący na wnioskach z 1939 r. był w owym czasie najnowocześniejszym regulaminem i najbardziej adekwatnym do ówczesnych warunków pola walki.

W działaniach wojennych na terenie Francji w ich pierwszym okresie wzięły udział sformowane w oparciu o polskie dywizje piechoty samodzielne kompanie przeciwpancerne, przydzielane do jednostek francuskich. Po przełamaniu przez Niemców frontu na Sommą i Aisne weszły do walki wielkie jednostki polskie. Sformowana z 10 Brygady Kawalerii Pancernej grupa bojowa zamknęła lukę między cofającymi się francuskimi 4 i 6 Armiami, wykonując szereg lokalnych kontrataków. 1 Dywizja Grenadierów dowodzona przez gen. Bronisława Ducha, wchodząca w skład francuskiego 20 korpusu przeszła szlak bojowy od Altwilletr-Lening przez Dieuze-Lagarde-kanał Marna-Ren, by zakończyć swój szlak bojowy pod Baccarat. W przeddzień podpisania przez Francję zawieszenia broni z Niemcami 21 czerwca dowódca dywizji rozwiązał podległe mu oddziały.

Dowodzona przez gen. Bronisława Prugar-Ketlinga 2 Dywizja Strzelców Pieszych, wchodząca w skład francuskiego 45 korpusu walczyła pod Belfort, następnie nad rzeką Doubs pod Maiche i nad rzeką Saône. Ostatecznie przekroczyła granicę Szwajcarii, gdzie jej żołnierze zostali internowani.

Ewakuowana z Norwegii Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich wraz z grupą bojową sformowaną z polskich obozów szkoleniowych walczyła w obronie Bretanii.

Uczestniczących w walce 130 polskich pilotów myśliwskich zestrzeliło 54 samoloty niemieckie, przy stracie 11 poległych.

Wojsko Polskie we Francji

Wojsko Polskie we Francji

W działaniach alianckich we Francji uczestniczyły polskie siły lądowe i powietrzne.

Były to:

- 4 dywizje piechoty (w tym 2 niepełne),
- 1 brygada piechoty,
- 1 brygada kawalerii pancernej,
- 12 samodzielnych kompanii przeciwpancernych,
- 1 dywizjon myśliwski.

W następstwie walk Wojsko Polskie poniosło straty wynoszące ok. 6000 zabitych i rannych, wskutek późnego rozpoczęcia ewakuacji do Wielkiej Brytanii zdołano przewieźć tylko ponad 20 000 oficerów i żołnierzy, około 13 000 żołnierzy polskich zostało internowanych w Szwajcarii.