Towarzystwo Kultury Polskiej „Jasna Góra” w Tyraspolu serdecznie dziękuje Stowarzyszeniu "Wspólnota Polsk"a za dofinansowanie remontu Domu Polskiego „Wołodyjowski” w Raszkowie. Dzięki Państwa wsparciu mogliśmy zamontować i uruchomić centralne ogrzewanie w pokojach Domu Polskiego w Raszkowie.
Natalia Siniawska
Dla ścisłości - nie chcieliśmy zmieniać oryginalnego tekstu Pani Dyrektor - środki na sfinansowanie remontu Domu Polskiego "Wołodyjowski" w Raszkowie - pochodzą z zadania publicznego zleconego do realizacji Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska”, finansowanego ze środków z budżetu państwa udzielonych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w ramach konkursu „Współpraca z Polonią i Polakami za Granicą 2022 – Infrastruktura Polonijna”.
Bardzo się cieszymy, że mogliśmy pomóc i to też dobra okazja oby opowiedzieć o Polakach w Naddniestrzu.
Towarzystwo powstało w roku 2004, z inicjatywy Polaków zamieszkujących Naddniestrze, jako organizacja pozarządowa. Polacy żyjący w Tyraspolu a skupieni wokół parafii pw. św. Trójcy, postanowili powołać do istnienia organizację, która reprezentowałaby potrzeby środowiska polskiego w Naddniestrzu.
Posiada ono trzy oddziały – w Tyraspolu, Raszkowie i Słobodzie-Raszków. Obecnie siedzibą Towarzystwa jest Centrum Kultury Polskiej "Jasna Góra" w Tyraspolu. Oficjalne otwarcie Centrum odbyło się w 16 grudnia 2018 roku. Realizowane są tam liczne programy, takie jak: dokarmianie dzieci, świetlica resocjalizacyjna, nauczanie języka polskiego i angielskiego, badania lekarskie, zajęcia kulturalne i artystyczne.
Do wielkich sukcesów Towarzystwa można zaliczyć m.in. systematyczną renowację Polskiego Cmentarza w Raszkowie z XVIII wieku, który jest wyjątkowym pomnikiem polskiej kultury w Naddniestrzu oraz zakup i otwarcie Domu Polskiego "Wołodyjowski" właśnie w sienkiewiczowskim Raszkowie.
Raszków wielokrotnie wymieniany w Trylogii Sienkiewicza, przez wieki miejscowość zamieszkiwana przez Polaków. Po dawnych mieszkańcach grodu pozostał stary polski cmentarz szlachecki, miejsce troski i szczególnego zainteresowania ze strony Towarzystwa Polskiej Kultury „Jasna Góra" z Tyraspola i Raszkowa, ważne dla całej społeczności polskiej mieszkającej w Naddniestrzu.
Geneza projektu sięga 2016 roku, od momentu gdy Towarzystwo Kultury Polskiej "Jasna Góra" w osobie Pani Natalii Siniawskiej nawiązało kontakt ze Studium Europy Wschodniej UW i warszawską Akademią Sztuk Pięknych. Pierwsza grupa studentów-wolontariuszy wybrała się latem w 2016 r. w celu przeprowadzenia prac porządkowych na raszkowskiej nekropolii, a w wolnej chwili poprowadzenia zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży zamieszkującej Raszków i okolice. Przy okazji grupa brała udział w wydarzeniach związanych z działalnością Towarzystwa Kultury Polskiej „Jasna Góra" m.in. przypadającym na koniec sierpnia święcie ikony Matki Boskiej Częstochowskiej.
Dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpoczął się pierwszy etap rewaloryzacji zespołu nagrobków na cmentarzu w Raszkowie.
Latem 2016 roku rozpoczęto prace porządkowo-konserwacyjne na polskim cmentarzu w Raszkowie, pod opieką artystyczną prof. ASP dr hab. Janusza Smazy i nadzorem konserwatorskim. W roku 2016, podczas pierwszego sezonu prac, renowacji poddano trzy nagrobki z połowy XIX wieku.
W tym samym roku przedstawiciele MKiDN oraz Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie" uczestniczyli w wizjach lokalnych m.in. na cmentarzu w Raszkowie, w efekcie których do prac konserwatorskich zakwalifikowano wymagające kompleksowej renowacji najbardziej wartościowe nagrobki, bezcenne pod względem formy artystycznej i wartości historycznej.
Od tego czasu odremontowano bramę na cmentarz, postawiono nowe ogrodzenie i wyłożono kostką miejsce, w którym odprawiane są msze święte na Wielkanoc i Zaduszki. Było to możliwe dzięki pomocy Ambasady RP w Kiszyniowie i Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie" przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Prace porządkowe odbywają się w ścisłej koordynacji z grupą konserwatorów nagrobków pod przewodnictwem Pana Profesora Janusza Smazy. Prace polegają na dokładnym wyczyszczeniu powierzchni nagrobków, utorowaniu ścieżek umożliwiających dostęp do nagrobków, usunięciu roślinności niszczącej i zasłaniającej nagrobki na całej powierzchni cmentarza, a także uprzątnięciu terenu cmentarza z zalegających śmieci oraz dokonaniu inwentaryzacji nagrobków na całej powierzchni nekropolii.
Naddniestrzańska Republika Mołdawska to nieuznawane państwo, oficjalnie stanowiące część Republiki Mołdawii. Jest to jeden z najbiedniejszych regionów Europy, wąski pas ziemi wciśnięty pomiędzy Ukrainę a Republikę Mołdawii, którego oś geograficzną i polityczną wyznacza leniwie płynący do Morza Czarnego Dniestr.
O tereny te spierali się królowie Polski, Węgier oraz książęta ruscy. Region był lennem tureckim, by w końcu zostać zajętym przez Imperium Rosyjskie. Po I wojnie światowej prawobrzeżna część dzisiejszej Republiki Mołdawii stała się częścią Rumunii, jej lewobrzeżna część (Naddniestrze) weszła zaś w skład ZSRR. W 1944 r. prawobrzeżna Mołdawia (Besarabia) oraz Naddniestrze stworzyły wspólnie Mołdawską SRR.
W 1991 r., po upadku Związku Radzieckiego, Mołdawską SRR przemianowano na Republikę Mołdawii. W 1992 r. jej lewobrzeżna część, oderwała się, a na jej terenie, ze wsparciem 14. Armii Federacji Rosyjskiej, utworzono osobne państwo – Naddniestrzańską Republikę Mołdawską, nieuznawane przez żadne państwo świata, nawet Rosję.
O bogatej przeszłości Raszkowa świadczą tutejsze zabytki: kościół pw. św. Kajetana, będący najstarszą świątynią rzymskokatolicką na terenie dzisiejszej Mołdawii, stary polski cmentarz katolicki (na którym nota bene są pochowane osoby wyznania prawosławnego), ruiny renesansowej synagogi z zachowanymi jeszcze freskami, a także ruiny starej cerkwi, która stoi majestatycznie na niewielkim wzgórzu, z którego rozpościera się widok na Dniestr.
Na przestrzeni wieków Raszków zamieszkiwało wielokulturowe i wielowyznaniowe społeczeństwo, tu w zgodzie żyli: Żydzi, Ormianie, Rosjanie, Ukraińcy, Mołdawianie i Polacy.
O obecności społeczności żydowskiej świadczą również zachowane dwa cmentarze, tzw. stary i nowy cmentarz. Do niedawna teren starego cmentarza żydowskiego porastał las, nadając nekropolii mistycznej aury, a prócz tego skutecznie chronił przed zarastaniem niepożądaną dziką roślinnością. Na terenie cmentarza zachowała się ku zdziwieniu duża ilość macew, co świadczy o dużej reprezentacji Żydów w dawnych dziejach Raszkowa.
Niestety władze administracyjne Raszkowa w okolicach 2018 roku zdecydowały o wycięciu drzewostanu, co przyczyniło się do zarośnięcia całego terenu cmentarza.
Zadanie publiczne zlecone do realizacji Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska”
finansowane ze środków z budżetu państwa udzielonych przez
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
w ramach konkursu
„Współpraca z Polonią i Polakami za Granicą 2022 – Infrastruktura Polonijna”.
