Książka pt. "Domy nadziei i miłosierdzia", pod redakcją prof. zw. dr hab. Jana Wiktora Sienkiewicza, jest pierwszą w literaturze próbą ujęcia fenomenu wileńskiego hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki - powołanego do życia w 2008 roku przez siostrę Michaelę Rak - z ideą światowego ruchu hospicyjnego i opieki paliatywnej, wypracowaną przez Brytyjkę - Dame Cicely Saunders – twórczynię londyńskiego Hospicjum Św. Krzysztofa oraz wskazanie na zbieżność wielu wątków wileńskiego hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki z dziejami, powstałego sześćdziesiąt lat temu hospicjum londyńskiego.
Krzyżują się one między innymi poprzez pochodzącego z Wileńszczyzny męża Cicely Saunders, artystę malarza Mariana Bohusza-Szyszką; jego malarski „Cykl Chrystologiczny” oraz ikonografię św. Krzysztofa – symbol St. Christopher’s Hospice w Londynie, obecny także w herbie miasta Wilna.
Oprócz opracowań o charakterze naukowym, redaktor opracowania zaprosił do tomu, jako autorów tekstów, artystów, publicystów, dziennikarzy i filmowców, których „świadectwa” - odnoszą się bezpośrednio do doświadczeń chorych na raka, o których mówi też siostra Michaela Rak w zamieszczonych w książce wywiadach. Świadomie też nie wprowadził do książki tekstów ściśle medycznych. Ten aspekt, niezwykle ważny w opiece paliatywnej, pozostawia dla specjalistów w tej dziedzinie – z nadzieją, iż powstanie kolejny tom obejmujący te ważne obszary w opiece hospicyjnej.
W wileńskim hospicjum siostry Michaeli Rak, podobnie jak w londyńskim hospicjum Św. Krzysztofa Cicely Saunders – w naturalny sposób splotły się ze sobą trzy ważne, tworzące go filary: medyczny, religijny i artystyczny. Autorzy opracowań, skoncentrowali się na dwóch z nich: religijnym i artystycznym. Tak, jak malarski „Cykl Chrystologiczny” Mariana Bohusza-Szyszki tworzył główny duchowy motyw przewodni w procesie kompleksowego leczenia i opieki nad chorymi przebywającymi w londyńskim St. Christopher’s Hospice, tak głównym motywem przewodnim hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie, jest obraz Miłosierdzia Bożego – „Jezu Ufam Tobie”. Otrzymał on swoją artystyczną wizję na podstawie relacji św. siostry Faustyny Kowalskiej w 1934 roku w pracowni Eugeniusza Kazimirowskiego, która obecnie w kompleksie hospicjum jest główną kaplicą i centralnym miejscem akcentującym wileńskie źródło – z którego kult Miłosierdzia Bożego rozprzestrzenił się na cały świat.
Opracowanie pt. DOMY NADZIEI I MIŁOSIERDZIA jest więc próbą pokazania czytelnikowi, niezależnie od jego doświadczeń z medycyną i opieką paliatywną, że zarówno St. Christopher’s Hospice w Londynie, jak i hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie - nie są jedynie ostatnią przystanią na drodze ziemskiego życia, lecz prawdziwymi domami - oferującymi poza opiekę medyczną, przede wszystkim rodzinną ciepłą atmosferę, dopełnioną opieką duchową i psychologiczną. Są domami pełnymi życia, jak trafnie ujęła w 2018 roku ideę wileńskiego hospicjum Kinga Dębska, w swoim dokumentacyjnym filmie pt. „Tu się żyje”.
Na podstawie Wstępu prof. zw. dr hab. Jana Wiktora Sienkiewicza
Szanowni Państwo, w Państwa rękach znajduje się wyjątkowa publikacja pt. Domy Nadziei i Miłosierdzia, opisująca z perspektywy osobistych historii i świadectw fenomen hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki, prowadzonego od 2008 roku w Wilnie przez siostrę Michaelę Rak ze Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego. Wywodzący się z ziemi wileńskiej autor opracowania, prof. zw. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz, poprzez własne doświadczenie oraz historie konkretnych osób wskazuje na powiązania wileńskiego hospicjum z wywodzącą się z londyńskiego St. Christopher’s Hospice ideą światowego ruchu hospicyjnego i opieki paliatywnej, wypracowanej przez Dame Cicely Saunders.
W wileńskim hospicjum siostry Michaeli Rak, podobnie jak w londyńskim hospicjum św. Krzysztofa, w naturalny sposób splatają się ze sobą trzy ważne, tworzące go filary: medyczny, religijny i artystyczny. Autorzy tekstów zamieszczonych w publikacji skoncentrowali się na dwóch z nich: religijnym i artystycznym. Siecią łączącą historie obu hospicjów jest osobiste spotkanie z cierpieniem oraz niesienie pomocy bliskim. Spełnianie swojej misji w duchu wiary i pokory to przejaw najważniejszych wartości i najważniejszy element łączący te dwa wątki.
Miejscem spotkania bohaterów publikacji jest „przestrzeń dialogu między wiarą a kulturą”, do którego nawoływał św. Jan Paweł II w trakcie swojej historycznej pielgrzymki na Litwę w 1993 roku. Podczas spotkania z przedstawicielami kultury i nauki podkreślał: „W nowym klimacie kulturowym, który trzeba dopiero ukształtować, pozostaje otwarta wielka przestrzeń dialogu między wiarą a kulturą. Dialog ten nie będzie zresztą ograniczony do dziedziny ściśle religijnej, ale ogarnie także wielkie zagadnienia moralne i antropologiczne, nierozerwalnie z nią związane. Odnowione «przymierze» między Kościołem a światem kultury, choć ujęte w ramy dialogu respektującego ich wzajemną odmienność, wydaje się pilnie potrzebne, aby można było «odczytać» naszą jakże skomplikowaną epokę i wskazać właściwy kierunek dalszej drogi”.
Warto też zwrócić uwagę na przewijające się w publikacji znaczenie Wilna, z którym ściśle powiązany jest zarówno autor publikacji, jak i światowej sławy malarz Marian Bohusz–Szyszko. Jego prace stały się inspiracją i duchowym motywem przewodnim w procesie leczenia osób przebywających w St. Christopher’s Hospice i opieki nad nimi. To właśnie w Wilnie powstał obraz Miłosierdzia Bożego – „Jezu Ufam Tobie”, namalowany przez malarza Eugeniusza Kazimierowskiego w 1934 roku według wizji św. Siostry Faustyny Kowalskiej. Szczególnie znaczące jest to, że ówczesna pracownia i miejsce, w którym powstawał cudowny obraz, obecnie jest główną kaplicą i centralnym miejscem w kompleksie hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki.
Zatem książka ta jest przypomnieniem kilku ważnych – z historycznego, religijnego i artystycznego punktu widzenia – rocznic, a także symbolem obchodzonego obecnie na Litwie Roku Jana Pawła II.
Wierzę, że hospicjum prowadzone przez Siostrę Michaelę, oprócz swojej niewątpliwej misji niesienia pomocy cierpiącym tworzy, przestrzeń do integracji wewnętrznej potrzeby wiary i uczestnictwa w kulturze.
Prof. Mindaugas Kvietkauskas
Minister Kultury Republiki Litewskiej
Wydawcą książki jest Oficyna Wydawnicza Kucharski.
