Rzeszowski Oddział Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w ramach kontynuacji działań festiwalowych, w dniach 17-21 listopada 2022 zorganizował w Rzeszowie konferencję pt. „Światowy festiwal polonijnych zespołów folklorystycznych formą aktywności kulturalnej środowisk polonijnych – ich rola w kształtowaniu wizerunku oraz promocji Polski”, której tematem była rola festiwali folklorystycznych i innych form polonijnej aktywności kulturalnej w kształtowaniu i promocji wizerunku Polski, Podkarpacia i Rzeszowa.
Konferencja miała charakter teoretyczno-praktyczny. Założeniem organizatorów było, że działalność środowisk polonijnych kultywująca i promująca kulturę polską będzie przybliżona zarówno z punktu widzenia bezpośrednich jej wykonawców (praktyka) jak i osób zajmujących się jej badaniem (teoria). Profil konferencji pomyślanio tak by podkreślić rolę Rzeszowa i Podkarpacia w tych działaniach.
Spotkanie miało charakter hybrydowy, co umożliwiło bezpośrednie uczestnictwo w wydarzeniu zainteresowanym ze wszystkich stron świata.
Prezentujemy poniżej pełny zapis konferencji - dwóch dni obrad. Zachęcamy do oglądania.
Panel I. O kulturze słów kilka
A. Bonusiak - Rzecz o kulturze polsko-polonijnej
T. A. Piłat - Znaczenie folkloru w życiu Polaków za granicą
E. Walewander - Opieka duszpasterska jako animacja kultury i obyczaju polskiego skupisk polonijnych
P. Stachoń - Przekaz kultury i folkloru polonii za granicami
A. Myszka - Polska i polskość w nazwach folklorystycznych zespołów polonijnych
Panel 2. Rzeszów jako centrum ruchu polonijnego
L. Wais - Działalność Rzeszowskiego Oddziału Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w kształtowaniu marki Rzeszowa i Podkarpacia jako miejsc przyjaznych Polonii
J. Ślęzak-Gotkowska - Sekcja Badań nad Polonią i Polakami na Świecie UR - zbiory, działalność, perspektywy
M. Kułakowska - Kształcenie młodzieży polonijnej na Uniwersytecie Rzeszowskim -działalność dydaktyczna Centrum Polonijnego UR
M. Jaminski - Rola festiwali folklorystycznych i innych form polonijnej aktywności kulturalnej w kształtowaniu i promocji wizerunku Polski, Podkarpacia i Rzeszowa
E. Skoczylas - Wpływ ŚFPZF na jakość przekazu folkloru polskiego w świecie
Panel 3. Na Nowej Ziemi
J. Wojdon - Lidia Pucińska i jej działalność artystyczno-kulturalna na rzecz polonii
A. Walaszek - Pomiędzy polską a polonijną kulturą - treści przekazywane i komunikowane członkom Polonii w USA, 1870-1930
D. Praszałowicz - Stare i nowe formy aktywności etnicznej. Przykład polskiego skupiska w Seattle, WA (USA)
W. Piątkowska-Stepaniak - Polonijna, amerykańska misja braci ks. Wincentego i Jana Barzyńskich
M. Borys - "Krzewiąc ducha polskości". Działalność kulturalna polskich parafii rzymskokatolickich w Chicago przed I wojną światową
A. Kiełb - Polski Zespół Folklorystyczny "Rodacy"
Panel 4. Nie tylko na Litwie
L. Kiejzik - Polskie Studio Teatralne w Wilnie, Sytuacja i potrzeby teatru polskiego na Litwie
K. Narkiewicz - Polskie zespoły pieśni i tańca na Litwie - aktywni w kulturze i promocji
A. Bobryk - Media w języku polskim jako ośrodek kształtowania liderów narodowych w warunkach indoktrynacji politycznej /Amatorska twórczość artystyczna Polaków w LSRR jako czynnik ograniczający procesy asymilacji.
K. Stukus-Hanik - Propagatorzy kultury polskiej w Wilnie i ich rola w krzewieniu polskości
Informacje przedstawicieli środowisk polonijnych o własnej działalności, dyskusja
Panel 5. U rodaków na wschodzie
P. Olechowski- „Między ideologią radziecką a własną tożsamością". Różne oblicza kultury polskiej w radzieckim Lwowie - wybrane aspekty
H. Krasowska, Z. Kowalski - Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie Spotkania" w promocji Polski na arenie międzynarodowej
T. Gawin - Polityka likwidacyjna szkolnictwa polskiego na Białorusi po 2020 roku
W. Strutyński - Polonijne czasopisma na Bukowinie: przeszłość i współczesność
S. Peigert - Polska piosenka na odeskiej ziemi. Współczesne czasy wymagają współczesnego podejścia
R. Kałuski - Zespół Folklorystyczny Górali Czadeckich „Dolinianka" jako przykład odrodzenia kultury polskiej na Bukowinie Północnej: działalność i osiągnięcia.
L. A. Suchomłynow - Dom Polski w Berdiańsku: 25 lat działalności a trwanie w wojennej rzeczywistości
S. Leończyk - Zespoły polonijne w Rosji w latach 1992-2022
Panel 6.
J. Raclavska - Międzygeneracyjny Uniwersytet Regionalny - kontynuator tradycji oświatowych na Śląsku Cieszyńskim
M. Bierzyńska-Sudoł - Elektroniczne pamiętniki, dzienniki, poradniki - błogi, nowoczesną formą utrwalania obrazu życia codziennego polskich emigrantów
M. Wilczyński - Popularyzacja kultury ludowej wśród młodzieży polonijnej z użyciem Mass Mediów A. E. Szewczyk, Dlaczego taniec ludowy?
A. Sawicz - Polityka ponad grobami, czyli jak miejsca pamięci stały się miejscami kontrowersji
J. Kulpińska - Formy manifestacji tożsamości lokalnej mieszkańców Podkarpacia w Stanach Zjednoczonych
Panel 7.
D. Postawa - Promocja Polski na terenie Hiszpanii przez zespół ludowy „Krakus"
J. Kutereba - Lockdown i jego wpływ na polonijna działalność kulturalną w Wielkiej Brytanii.
A. Szpek - Działalność Federacji Polskich Zespołów Folklorystycznych w Wielkiej Brytanii jako zrzeszenie zespołów utrzymujących kulturę polska na terenie Wielkiej Brytanii
A. Jamrozek-Sowa - Vitória, Fazenda do Secretario, Vassouras, Rio de Janerio. Etapy osiedlania się w Brazylii nastoletniego uchodźcy z powojennej Europy [na podstawie autobiografii Tomasza Łychowskiego]
J. Kuzicki - Duszpasterstwo emigracji polskiej w Austrii, Wielkiej Brytanii i Francji w XIX wieku. Próba porównania
J. Bar - Krzewienie polskiej kultury ludowej w Szwajcarii na przykładzie polonijnego zespołu folklorystycznego „Piast" z Zurychu.
SPOTKANIE Z MARSZAŁKIEM WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO
Spotkanie z Marszałkiem Województwa Podkarpackiego Władysławem Ortylem, na którym omówiono perspektywy kolejnych edycji Światowego Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych oraz wkłąd województwa w ogrganizację innych przedsięwzięć skierowanych do Polonii i Polaków z zagranicy.
Zdjęcia: Agata Pawłowska © Polonijna Agencja Informacyjna SWP
Materiały pokonferencyjne zamierzamy wydać w formie książkowej. Dlatego też prosimy osoby zamierzające wygłosić na konferencji referat lub informację o formach promocji Polski poprzez działalność artystyczną i kulturalną w swoim środowisku o przesłanie swego wystąpienia na piśmie w terminie do 30 października 2022r. na adres wspolnota@wspolnota-polska.rzeszow.pl.
O nadsyłanie informacji o swej działalności prosimy także inne organizacje, instytucje i osoby prywatne zajmujące się za granicą promocją kultury polskiej, które chciałyby aby informacje te także znalazły się się w planowanym przez nas wydawnictwie.
Mariusz Grudzień
Wiceprezes Rzeszowskiego Oddziału
Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”
MIEJSCE: Uniwersytet Rzeszowski ZOBACZ NA MAPIE
DO OBIADU
PO OBIEDZIE
PO KOLACJI
MIEJSCE: Uniwersytet Rzeszowski ZOBACZ NA MAPIE
DO OBIADU
PO OBIEDZIE
PO KOLACJI
MIEJSCE: Wojewódzki Dom Kultury ZOBACZ NA MAPIE
Zespół Pieśni i Tańca „Suszanie” jest reprezentacyjnym zespołem gminy Sucha Górna w Republice Czeskiej, działa w ramach Miejscowego Koła Polskiego Związku Kulturalno Oświatowego (PZKO) w Suchej Górnej. Został założony w roku 1953. Przez ponad pół wieku nieprzerwanej pracy zespół prowadziło sześciu kierowników artystycznych. Najdłużej jednak, bo od 1968 roku, związała swe losy z zespołem pani Janina Rzyman. Dopiero w roku 2004 przekazała pałeczkę kierowniczą swemu następcy pani Barbarze Mračna, która prowadzi zespół do dnia dzisiejszego. Zespół posiada własną kapelę ludową i aktualnie liczy wraz z kierownictwem ponad 35 członków.
Repertuar zespołu jest bardzo urozmaicony. W jego skład wchodzą głównie tańce oraz pieśni regionu zamieszkania – cieszyńskie, orłowskie (z polskiej strony rozbarskie), polskie tańce narodowe i regionalne, tańce słowackie i czeskie, oraz tańce towarzyskie, wykorzystywane szczególnie w sezonie karnawałowym. Od roku 1991 zespół jest członkiem Folklorního sdružení ČR a także Folklorního sdružení Těšínského Slezska. Zespół jest coraz bardziej zauważalny w kraju zamieszkania i reprezentuje region na bardzo prestiżowych międzynarodowych festiwalach folklorystycznych, jest również zapraszany jako reprezentant polskiej mniejszości narodowej na bardzo popularne ostatnio festiwale mniejszości narodowych. Prawie corocznie zespół wyjeżdża za granicę kraju i uczestniczy w festiwalach folklorystycznych na terenie kontynentu europejskiego.
CAŁY DZIEŃ
DO POŁUDNIA
Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie to największa impreza polonijna organizowana od 1969r.
ŚFPZF odbywa się w Rzeszowie od 1969 roku, zazwyczaj co trzy lata, w pierwszym wakacyjnym miesiącu. Jest jedną z największych tego typu imprez na świecie i wyróżniającą się wśród innych zarówno liczbą uczestników, jak i przede wszystkim formułą artystyczną, która umożliwia wszystkim zespołom wspólne, podczas jednego koncertu, zaprezentowanie się publiczności. Wspólny występ pozwala też zintegrować się uczestnikom i poznać wzajemnie, a także poznawać kulturę kraju przodków.
O jego zorganizowaniu zdecydował przypadek, do którego nawiązuje jedna z pieśni śpiewanych w czasie imprezy przez uczestników festiwalu „Trochę z przypadku”. Pomysł przedsięwzięcia związany jest z pobytem w Rzeszowie zespołu „Krakus” z Genk w Belgii, który przyjechał na zaproszenie zespołu folklorystycznego „Bandoska” z Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie. Wtedy to zrodził się pomysł realizacji cyklicznych spotkań polonijnych zespołów folklorystycznych i zaproszenia do udziału w nim większej liczby Polonusów.
W pierwszym festiwalu, który odbył się dwa lata później, uczestniczyło 12 zespołów z Europy i jeden z USA. Pozwoliło to nazwać imprezę światową. Jej głównymi inicjatorami byli: rzeszowski dziennikarz Lubomir Radłowski, ówczesny dyrektor Wojewódzkiego Domu Kultury Czesław Świątoniowski oraz rzeszowski choreograf i animator kultury Roman Broż. Trwał aż trzy tygodnie a koncerty odbywały się między innymi na scenie teatru im. Wandy Siemaszkowej. O festiwalu dużo pisała ówczesna prasa. Do dziś zachowały się artykuły, w których podkreślano znaczenie takiego związku Polonii z macierzą i fotograficzna dokumentacja kolejnych prób i koncertów.
Festiwal zyskał aprobatę szczególnie starszego pokolenia emigrantów, według których impreza stała się elementem motywującym młodzież polonijną do przejmowania narodowych i ludowych tradycji. Prezentowanie na obczyźnie polskiego folkloru pozwalało również przełamywać bariery związane z nieznajomością języka. Mieszkańcom krajów osiedlenia spodobał się polski folklor, bogate i ciekawe zwyczaje, żywiołowa muzyka i tańce, bogate stroje.
Następne festiwale nabierały rozmachu, a ich rozwojowi sprzyjał brak konkurencyjnych imprez polonijnych, które umożliwiałyby zaprezentowanie własnych sukcesów i porównanie umiejętności. W drugim spotkaniu Polonii z zagranicy uczestniczyło już dziesięć zespołów więcej, a w następnym liczba wzrosła do 27 grup. W ciągu kolejnych lat liczba uczestników ciągle rosła, i na VII festiwalu osiągnęła szczyt - do Rzeszowa przyjechało 46 grup, wszystkie jednak z zachodniej Europy i zza oceanu.
Przełomowym stał się VIII festiwal w 1989 roku. Na 20-lecie imprezy po raz pierwszy przyjechali Polonusi z terenów b. ZSRR - z Litwy. W następnym festiwalu Polonię zza wschodniej granicy reprezentowało już sześć grup - z Białorusi, Kazachstanu, Litwy, Rosji i Ukrainy.
Impreza stała się też dla zespołów polonijnych inspiracją do podejmowania innych, wspólnych działań, m.in. łączenia się w stowarzyszenia, jak np. powołane w trakcie rzeszowskich festiwali: Światowa Rada Polonijnych Zespołów Folklorystycznych i Stowarzyszenie Polskich Tańców Ludowych w Ameryce Północnej – zrzeszające po kilkadziesiąt zespołów. Podobną inspirację miały też festiwale zespołów polonijnych w Anglii, Brazylii, Francji, Kanadzie, na Litwie, w Rosji, Szwecji, na Ukrainie, w Wielkiej Brytanii i USA.
Festiwale spełniają również funkcję edukacyjną, wynikającą z zapotrzebowania zespołów, które - przy okazji pobytu na tej imprezie – otrzymywały pomoc metodyczną zawodowych choreografów i muzyków oraz porady etnografów dotyczące kostiumów, repertuaru. W związku z tym narodziły się różnego rodzaju szkolenia polonijnych animatorów kultury, takie jak kursy i warsztaty, i coroczne szkolenia. Olbrzymie zainteresowanie uczestnictwem w imprezie sprawiło, że w 1992 r. wyłączono z niej dzieci, dla których od tamtego czasu, organizowany jest odrębny festiwal w Iwoniczu-Zdroju.
ZADANIE PUBLICZNE FINANSOWANE JEST
ZE ŚRODKÓW KANCELARII PREZESA RADY MINISTRÓW
W RAMACH KONKURSU "POLONIA I POLACY ZA GRANICĄ 2022."
