Chociaż Krakowskie Przedmieście w Warszawie, przy której siedzibę ma Stowarzyszenie "Wspólnota {Polska" (SWP) od Argentyny dzieli ponad 12 tysięcy kilometrów, to nie przeszkadzają one w utrzymywaniu wszechstronnych i stałych kontaktów z mieszkającymi tam rodakami. Wielką pomocą w tych relacja służy Ambasada Argentyny w Polsce, na czele której od 2023 roku stoi JE Alicia Irene Falkowski, której polsko-litewskie pochodzenie oraz znajomość naszego języka sprawia, że sprawy polonijne są istotnym aspektem obustronnych relacji państwowych. Cieszymy się zatem z kolejnej wizyty Pani Ambasador w SWP i jak zawsze rzeczowej rozmowy z Przewodniczącym Zarządu Krajowego Stowarzyszenia Tomaszem Różniakiem. Polska diaspora w Argentynie liczy - według różnych szacunków - około 120 tysięcy osób, potomków pierwszych kolonistów, stąd też relacje z władzami tego kraju są kluczowe dla realizacji zadań na rzecz Polonii, które wykonuje Stowarzyszenie "Wspólnota Polska".
Przewodniczący Zarządu Tomasz Różniak oraz Wiceprezes Zarządu Zenka Bańkowska przedstawili inicjatywy i efekty dotychczasowej współpracy Wspólnoty Polskiej z organizacjami polonijnymi w Argentynie jak też aktualnie podejmowane przez SWP zadania oraz zamierzenia na rok przyszły. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje pierwsze światowe spotkanie młodzieży polskiej i polonijnej "Polonia Camp 2025", które odbyło się w dniach 17-20 lipca br. w Warszawie. Cztery dni integracji, edukacji oraz wspólnego odkrywania nowoczesnej Polski i jej kultury odpowiedziały na rosnącą potrzebę tworzenia międzynarodowej wspólnoty młodej Polonii, oferując platformę do rozmowy o tożsamości, przyszłości oraz roli Polski i Polaków w dynamicznie zmieniającym się świecie.
Wspólnota Polska dba również o rozwój organizacji polonijnych w Ameryce Łacińśkiej. W tych ramach mieści się wsparcie dla Związku Polaków w Argentynie, Domu Polskiego w Obera, Biblioteki Polskiej im. Domeyki w Buenos Aires, licznych zespołów folklorystycznych, które uczestniczą - jako swoiste ukoronowanie ich pracy - w organizowanym przez SWP Światowym Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie. Wymieniać można długo, jednak szczególną uwagę poświęcono ofercie skierowanej do młodych potomków polskich emigrantów. To oni wyznaczają współczesne polonijne trendy i należy zadbać o ich właściwe relacje z ojczyzną. Tu ponownie pojawił się temat Polonia Camp, który ma mieć swoją kontynuację w kolejnych latach w jeszcze większej światowej skali. Piecza Senatu RP podnosi rangę tego wydarzenia na poziom stosunków międzynarodowych, stąd Pani Ambasador Falkowski byłą szczególnie zainteresowana jego perspektywami rozwoju.
Wspomnieliśmy, że osoba Ambasador Alicji Ireny Falkowski w szczególny sposób sprzyja rozwijaniu polsko-argentyńskich relacji i aktywności Wspólnoty Polskiej, stąd w dowód uznania za pracę na rzecz Polonii Zarząd SWP wyróżnił panią Ambasador dyplomem uznania, wręczonym podczas spotkania. To oczywiście mały gest, ale kryje się za nim ogrom życzliwości wykazywanej dla naszych przedsięwzięć w Argentynie.
Pani Ambasador - jeżeli można tak to ująć - odwdzięczyła się upominkami w postaci zestawów do napoju yerba mate i nie było w tym przypadku. Należy wiedzieć, że wyroby Amanda z prowincji Misiones, firmy założonej przez naszego rodaka Jana Szychowskiego, polskiego imigranta z początku XX wieku, należą do najpopularniejszych argentyńskich marek. Eksportowane są z plantacji La Cachuera z Apóstoles na niemal na cały świat – od Stanów Zjednoczonych i Kanadę, poprzez Europę, aż po Bliski Wschód. Marka yerba mate Amanda jest dumna ze swoich polskich korzeni, co podkreśla do dziś, a najbardziej charakterystycznym akcentem polskości są znane chyba każdemu mateiście czerwono-białe opakowania tradycyjnej Amandy.
Jako ciekawostkę dodamy, że firma pozostaje w rodzinie Szychowskich od początku jej istnienia i szczyci się dokonaniami przodka, który samodzielne opracował i skonstruował maszyny niezbędne do produkcji yerba mate (a przy okazji do produkcji ryżu, mąki kukurydzianej ) przyczyniając się tym samym do rozwoju rolnictwa w Argentynie.
Ponieważ yerba mate, znane również jako indiańskie caá mati, caá mate, to wysuszone, zmielone liście oraz patyczki ostrokrzewu paragwajskiego będące źródłem dużej ilości kofeiny, a zatem pobudzające do działania, nie pozostaje nic innego jak sącząc aromatyczny napój układać plany kolejnych działań na rzecz argentyńskiej Polonii.
JE Alicia Irene Falkowski jest Ambasadorem Argentyny w RP od listopada 2023 roku. Listy uwierzytelniające złożyła przed Prezydentem RP 7 grudnia 2023 r. Dołączyła do Argentyńskiej Zagranicznej Służby Ekonomiczno-Handlowej w 1985 r., a w 1992 r. została członkiem argentyńskiej Służby Zagranicznej.
Specjalizuje się w badaniach rynku, targach i wystawach, promocji handlu i inwestycji, organizacji misji handlowych i sesji B2B. Oddelegowana do Paragwaju (1987-1992), Australii (1998-2003), Korei Południowej (2007-2012). Pełniła funkcję konsula w Polsce (1997-1998); Chargée d'Affairs w Indonezji (2007-2007), dyrektora ds. dwustronnych negocjacji gospodarczych z USA i Kanadą (2012-2015), dyrektora ds. stosunków gospodarczych z Ameryką Północną (2022-2023) oraz kierownika sekcji konsularnej w ambasadzie Argentyny w Waszyngtonie (2016-2020). Mówi w 5 językach: hiszpańskim, francuskim, angielskim, rosyjskim i polskim.
Choć urodziła się w Buenos Aires, jest pochodzenia polsko-litewskiego. Jej ojciec był deportowany na Syberię, z której wydostał się z Armią Andersa. Po II wojnie światowej wyemigrował do Argentyny. Matka natomiast wyjechała z Litwy, aby uniknąć wywózki na Syberię. Alicia Irene Falkowski dorastała w domu polskojęzycznym, co pomogło jej później objąć stanowisko swojego kraju w Warszawie.
Prawdopodobnie pierwszymi Polakami na ziemi argentyńskiej byli uczestnicy wojen napoleońskich, którzy w Ameryce włączyli się w walki wyzwoleńcze. Żołnierze polscy walczyli też w wojnie Argentyny z Paragwajem. Powstańcy styczniowi, którzy znaleźli się w Argentynie, utworzyli w 1890 roku Towarzystwo Polskie – pierwszą polonijną organizację w Ameryce Łacińskiej.
W 1905 roku do Argentyny przybyła duża grupa robotników, którzy zostali zmuszeni do wyjazdu po stłumieniu przez władze rosyjskie protestów w Królestwie Polskim. Skupili się oni w Buenos Aires, gdzie zakładali towarzystwa samopomocowe i zainicjowali wydawanie polskojęzycznej prasy. W XIX wieku emigrowali do Argentyny także uczeni m.in. geolodzy znajdujący zatrudnienie w argentyńskim przemyśle naftowym.
Obok emigracji inteligenckiej i miejskiej, trwała też emigracja chłopska, której początkiem było osiedlenie się 14 rodzin z Małopolski w prowincji Misiones, który to stan jest dziś centrum ruchu polonijnego w Argentynie. Początkowo zajmowali się uprawą herbaty i yerba mate. W tym okresie przybyli m.in. Jan Szychowski i Jan Czajkowski.
Nasilenie emigracji miało miejsce w okresie międzywojennym, kiedy w Argentynie osiedliło się ok. 150 tys. obywateli polskich. W tym okresie przybył m.in. Florian Czarnyszewicz, działacz polonijny i prozaik. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości utworzono w Argentynie regularne przedstawicielstwa polskie: w 1922 roku poselstwo w Buenos Aires, w 1934 roku agencje konsularne w Posadas (stolicy stanu Misiones) i Santa Fe.
Wsparcie przez władze polskie umożliwiło prężny rozwój ruchu polonijnego i powstanie licznych organizacji kombatanckich, kulturalnych, samopomocowych. Powstała też Izba Handlowa Polsko-Argentyńska.
Podczas II wojny światowej argentyńska Polonia ofiarnie wspomagała walczącą Polskę poprzez zbiórki pieniędzy, wysyłkę paczek do jeńców, udzielanie schronienia uchodźcom. Dwa tysiące Argentyńczyków polskiego pochodzenia zaciągnęło się na ochotnika do Wojska Polskiego.
Skutkiem wydarzeń II wojny światowej była kolejna fala emigracyjna, licząca ok. 200 tys. osób, głównie byłych żołnierzy sił alianckich.
Z Argentyną związane są m.in. takie nazwiska jak: Ignacy Domeyko, Edmund Strzelecki, Józef Siemiradzki. W latach 1939-63 mieszkał tu i tworzył Witold Gombrowicz.
Obecnie życie polonijne w Argentynie jest bardzo aktywne. Związek Polaków w Argentynie zrzesza 34 organizacje polonijne z całego kraju. Ukazuje się kilka tytułów prasowych m.in. Głos Polski istniejący nieprzerwanie od 1922 roku.
Od 1995 roku dzień 8 czerwca świętuje się w Argentynie jako Dzień Osadnika Polskiego. Jest to jedyny - jak dotychczas - takie święto rangi państwowej na świecie.
OPRACOWANIE – POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA
ZDJĘCIA: SWP
