Polacy w walce o wolność

Polski Korpus Posiłkowy

Pod koniec sierpnia 1917 r. oddziały legionowe złożone z Galicjan zostały skoncentrowane w rejonie Przemyśla, gdzie pozostawały w dyspozycji austriackich władz wojskowych. Tam też w połowie września rozwiązano niepokorne formacje I i III Brygady.
Z pozostałych (przeważnie żołnierze II Brygady) utworzono słaby liczebnie (około 8000 ludzi) Polski Korpus Posiłkowy, nad którym objął dowództwo gen. Zygmunt Zieliński. W październiku wchodzącą w jego skład II Brygadę przerzucono w rejon Czerniowiec na Bukowinie, gdzie wkrótce przeszła do odwodu austro-węgierskiej 7 Armii.

Po wybuchu rewolucji bolszewickiej w Rosji (7 listopada) doszło do rozmów pokojowych między słabnącymi militarnie i gospodarczo państwami centralnymi a nowymi władzami rosyjskimi. Od 22 grudnia w Brześciu nad Bugiem trwały oficjalne rokowania, do których dopuszczono delegację Ukraińskiej Rady Ludowej, zaś odmówiono takiego prawa polskiej Radzie Regencyjnej.



10 grudnia 1917 r., przegląd oddziałów
Polskiego Korpusu Posiłkowego przez cesarza Karola I

9 lutego 1918 r. Niemcy i Austro-Węgry zawarły układ z Ukrainą, w którym przyznano jej polską Chełmszczyznę. Ta decyzja wywołała olbrzymie oburzenie polskiego społeczeństwa. Na znak protestu organizowano strajki, wykonywano gesty świadczące o sprzeciwie wobec postawy władz państw centralnych.

Na zbrojny protest zdecydowali się żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego. Na jego czele stanął dowódca II Brygady płk Józef Haller. W nocy z 15 na 16 lutego oddziały korpusu podeszły na tyły wojsk austriackich pod Rarańczą i w walce utorowały sobie przejście na drugą stronę frontu. Niemal w całości przedarły się 2 i 3 pułki piechoty, natomiast artyleria, oddziały techniczne, tabory, dowództwo korpusu zostały zmuszone do kapitulacji.

Ujętych uczestników protestu osadzono w obozach m.in. w Huszt, Marmaros-Sziget i Dulfalvie. Części z nich władze austriackie wytoczyły proces o zdradę stanu w Marmaros-Sziget (8 czerwca-30 września). Wobec ogólnej sytuacji monarchii Austro-Węgier doszło do abolicji procesu, zaś oskarżeni zostali uwolnieni.

Rarańcza okazała przenikliwość polityki, jaką kierował się Piłsudski, że nie można liczyć na lojalność "sojuszników" Austro-Węgier i Niemiec, ale trzeba widzieć wyłącznie polski interes narodowy i liczyć na własne siły.




Zygmunt Zieliński

Zygmunt Zieliński (1858-1925)

Austro-węgierski oficer zawodowy, przed 1914 r. działacz "Sokoła". Podczas wojny światowej w Legionach Polskich - dowodził pułkiem i brygadą oraz był Komendantem Grupy.

Od 1917 r. komendant PKP, awansował na gen. Od 1918 r. w WP. W okresie wojny dowodził m.in. dywizją i armią. W 1923 r. otrzymał stopień gen. broni i przeszedł w stan spoczynku. Zmarł 11 IV 1925 r. w Krakowie. Odznaczony orderem Orła Białego, Virtuti Militari 2 i 5 oraz Krzyżem Niepodległości i francuską Legią Honorową 3 kl.




Odznaka II Brygady Legionów Polskich


Odznaka Za Marmaros-Sziget







Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023

Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów