W Buenos Aires zakończony został I etap prac projektu badawczo-naukowego pt. „Polscy artyści w Argentynie”, w ramach programu grantowego prowadzonego przez Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, pt. „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, realizowanego przez Stowarzyszenie Wspólnota Polska pod opieką naukową specjalisty z zakresu polskiej sztuki na emigracji, historyka sztuki prof. Jana Wiktora Sienkiewicza, kierownika Katedry Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji UMK oraz członka Rady Krajowej Stowarzyszenia Wspólnota Polska.
Zakres prac zadania, koordynowanego przez Weronikę Brączek, objął między innymi dokumentacją 68 (zabezpieczonych w ostatnich latach przez Martę Bryszewską - dyrektorkę Bibliotece Polskiej im. Ignacego Domeyki w Buenos), nierozpoznanych do listopada 2024 roku, dział plastycznych autorstwa 26 polskich malarzy i grafików i rzeźbiarzy – o znaczącym przed 1939 roku dorobku i pozycji artystycznej w Polsce przedwojennej (lub studiujących w latach 1942-1946 w Akademii Sztuki Pięknych w Bejrucie i w Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie), którzy różnymi drogami trafili do Ameryki Południowej i tworzyli w powojennej Argentynie – wpisując się jednocześnie w miejscowe środowiska artystyczne, wystawiennicze i galeryjne.
Dzięki wstępnej kwerendzie źródłowo-archiwalnej in situ określony został zakres potrzeb badawczych i studyjnych na rok 2025, celem przygotowania dokumentacji do redakcji opracowania naukowego autorstwa Jana Wiktora Sienkiewicza pt. Katalog dzieł plastycznych polskich artystów w zbiorach Biblioteki Polskiej w Buenos Aires, którego wydanie drukiem przewidziane jest na 2026 roku, w setną rocznicę powołania Związku Towarzystw „Dom Polski” w Buenos Aires oraz Federacji Towarzystw i Organizacji Polonijnych w Argentynie.
Główny wykonawca zadania przygotował także raport o stanie zachowania zinwentaryzowanych w Buenos Aires dzieł sztuki ze szczegółowymi rekomendacjami niezbędnych do wykonania w 2025 roku prac zabezpieczających i konserwatorskich w zakresie konserwacji malarstwa olejnego oraz innych technik malarskich, graficznych oraz rysunkowych, celem przywrócenia dziełom plastycznym stanu zachowania pozwalającego na ich ekspozycję na wystawach stałych i czasowych.
Planowany do publikacji w 2026 roku Katalog dzieł plastycznych polskich artystów w zbiorach Biblioteki Polskiej w Buenos Aires będzie kolejną pionierską publikacją w procesie odzyskiwania dla polskiej kultury artystycznej XX wieku wiedzy na temat dorobku plastycznego będącego dziełem polskich artystów tworzących na emigracji po 1939 roku, wypartego z dziejów sztuki polskiej szczególnie w okresie PRL-u.
Do tej pory o dziełach polskich twórców powstałych poza Polską po 1939 roku traktują opracowaniach autorstwa Jana Wiktora Sienkiewicza, m.in. takie jak:Polskie galerie sztuki w Londynie w drugiej połowie XX wieku, Lublin-Londyn 2003; Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów plastyki polskiej na emigracji 1939-1989, Toruń 2012; Continuità e novità, Warszawa-Toruń 2013 (2014 – II wyd; 2017 – III wyd.); Polscy artyści w Libanie 1942-1952, Bejrut 2013; opracowanie kolekcji dzieł polskich artystów w zbiorach Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego w Londynie: Wspólny wysiłek – wspólny sukces. 50 lat POSKu. Wystawa. Community Effort, Community Achievement. 50 years of POSK. Exhibition (współautorstwo z D. Platt), katalog, Londyn 2014; Artyści Andersa. Uratowani z „nieludzkiej ziemi”; Ander’s Artists. Rescued from „inhumam Land” (w j. polskim i angielskim), Warszawa 2017; Polska sztuka na emigracji w londyńskiej kolekcji Matthew Batesona/Polish art in exile in the Matthew Bateson collection in London, Warszawa 2020; Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów sztuki polskiej poza Polską w XX i XX wieku, T. II, Toruń 2022; Jan Wiktor Sienkiewicz, Bartosz Andrzejewski, Polscy artyści-malarze-żołnierze w Egipcie 1941-1946, Warszawa 2022.
Nota o głównym wykonawcy merytorycznym zadania:
Prof. zw. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz, historyk sztuki, krytyk sztuki i kurator. Pionier i specjalista w zakresie sztuki i kultury polskiej na emigracji po 1939 roku. Kieruje jedyną w strukturach uniwersyteckich w Polsce, specjalizującą się w polskiej sztuce poza Polską, Katedrą Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (wcześniej jako Zakład Historii Sztuki i Kultury Polskiej na Emigracji w Katedrze Historii Sztuki i Kultury UMK).
Jest autorem, współautorem i współredaktorem ponad 200 publikacji, w tym 50 książek dotyczących kultury artystycznej w obrębie polskiej i europejskiej sztuki nowoczesnej a szczególnie polskiej plastyki i polskiego życia artystycznego poza Polską w XX i XXI wieku, m.in:Marian Bohusz-Szyszko 1901-1995. Życie i twórczość, Lublin 1995; Attilio Alfieri a malarstwo włoskie XX wieku, Lublin 1997; Ryszard Demel. W drodze do tajemnicy światła/exploring the mysteries of light, Toruń 2010; Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów plastyki polskiej na emigracji 1939-1989, Toruń 2012, Artyści Andersa. Continental e novita, Warszawa-Toruń 2013 (II wyd. 2014, III wyd. 2016); Polscy artyści w Libanie 1942-1952, Bejrut 2013; Art of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland & Republic of Ireland in 20th–21st Centuries and Polish–British & Irish Art Relation, Toruń 2015; Polish art in exile in the Matthew Bateson collection in London, Warszawa 2020; Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów sztuki polskiej poza Polską w XX i XX wieku, T. II, Toruń 2022.
Celem większości opracowań autorstwa Jan Wiktora Sienkiewicza jest przywrócenie polskiej XX-wiecznej historii sztuki dokonań artystycznych (szczególnie w zakresie plastyki) polskich artystów tworzących na emigracji, a także określenie ich roli i udziału we współtworzeniu dziejów plastyki w krajach, które stały się ich nowymi ojczyznami. Pomysłodawca, współtwórca oraz współprowadzący 77 odcinków (spośród 158) cyklu felietonów pt. „Historia jednego obrazu” zrealizowanych i emitowanych w TVP Polonia w latach 2019-2020 oraz cyklu reportaży „Wilno nad Tamizą” - zrealizowanego przez portal „Niebywałe Suwałki”.
W 2017 roku, na podstawie książek prof. J.W. Sienkiewicza zrealizowany został film pt. "Artyści Andersa" w reżyserii Rafała Brylla. Członek wielu polskich i międzynarodowych towarzystw i stowarzyszeń naukowych, rad redakcyjnych oraz rad muzealnych i w tym Rady Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.
W 2023 roku Prezydent RP Andrzej Duda nadał prof. J.W. Sienkiewiczowi Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi na rzecz popularyzowania polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą, za osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej”.
