„Polska szkoła jest dla nas wartością samą w sobie. Jeżeli nie zachowamy polskiej szkoły, to nie zachowamy prężnej polskiej społeczności” – powiedział prezes Związku Polaków na Litwie i Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, poseł do Parlamentu Europejskiego Waldemar Tomaszewski podczas konferencji „Polskie dziecko w polskiej szkole”.
W czwartek w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbyła się konferencja oświatowa „Polskie dziecko – w polskiej szkole”, zorganizowana już po raz 25. przez Wileński Rejonowy Oddział Związku Polaków na Litwie.
Rozpoczynając jubileuszową konferencję prezes ZPL i AWPL Waldemar Tomaszewski podkreślił, że spotkanie to jest okazją nie tylko do omówienia osiągnięć oraz aktualnych problemów i bolączek polskiego szkolnictwa w rejonie wileńskim i ogólnie na Litwie, ale też podziękowania całej społeczności szkolnej, „naszym siłaczom i siłaczkom oświaty polskiej, bo na ich barkach spoczywa ogromny trud”.
Spotkanie odbyło się z udziałem polityków, władz samorządowych, przedstawicieli społeczności szkolnych i organizacji społecznych.
Pierwsza konferencja „Polskie dziecko w polskiej szkole” zorganizowana została w 1996 roku. Lider ZPL przypomniał, że był to czas nagonki na polskie szkoły, które po odzyskaniu przez Litwę niepodległości zaczęły prężnie się rozwijać. Rząd zaczął na siłę otwierać na Wileńszczyźnie szkoły z państwowym językiem nauczania, ażeby odciągnąć dzieci z polskich szkół. Dlatego zwołana pierwsza konferencja była donośną odpowiedzią polskiej społeczności na takie działania, a wystosowany do rodziców apel zawierał argumenty, przemawiające za wyborem polskiej szkoły.
Mówiąc o dzisiejszych aktualiach polskiego szkolnictwa w rejonie wileńskim, Tomaszewski podkreślił, że „sytuacja generalnie jest dobra”, w tym roku w polskich szkołach podwileńskich jest 3984 uczniów. „To sporo i stanowi 1/3 wszystkich dzieci, uczących się w polskich klasach na Litwie, a jest ich ogółem 12 tys.” – dane statystyczne przywołał europoseł. Dodał też, że niemała część uczniów z rejonu wileńskiego – około 1 tys. – dojeżdża do polskich szkół w Wilnie. Zaznaczył, że w rejonie wileńskim jest mocna i konkurencyjna sieć polskich szkół, działa tu 17 spośród 36 gimnazjów z polskim językiem nauczania na Litwie, i „ten stan musimy utrzymać”. Udało się też zatrzymać tendencję spadkową, bo w ostatnich latach wzrosła liczba pierwszoklasistów w polskich szkołach podwileńskich.
Prezes ZPL i AWPL Waldemar Tomaszewski
Szef ZPL akcentował, że polskie szkoły na Litwie mają wysokim poziom nauczania, a świadczy o tym wysoki wskaźnik wstępowania ich maturzystów na studia, który jest wyższy niż średnia krajowa. Dodał też, że jest wielka deteminacja, żeby ten poziom zwiększać. „Priorytetem naszych przedstawicieli ZPL i AWPL w samorządzie jest wspieranie polskiego szkolnictwa, aby było ono konkurencyjne. Dyrekcja szkół, pedagodzy, rodzice, komitety szkolne pracują w tym kierunku, aby było jeszcze lepiej. Mamy też wsparcie państwa polskiego” – powiedział Tomaszewski.
Na dobrą bazę materialną polskich szkół na Litwie, stałą kadrę nauczycielską i dobre wskaźniki nauczania wskazał też w swoim wystąpieniu Józef Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”. Mówił, że liczba uczniów w polskich szkołach jest stabilna, a w niektórych placówkach nawet wzrasta. I jest to, jak podkreślił, wynik pracy nauczycieli, opieki samorządów, wsparcia organizacji społecznych i stałej pomocy z RP, a przede wszystkim mądrości polskich rodziców, którzy oddają swoje dzieci do polskiej szkoły.
A o tym, jak będzie w przyszłości, podkreślił Tomaszewski, wszystko zależy od tego, czy „zachowamy to, co posiadamy – mocną reprezentację samorządową, która, trzeba to wyraźnie podkreślić, jest swoistym parasolem ochronnym naszych szkół”. Już teraz ewidentne jest, jak wskazał, że tam gdzie „silna nasza reprezentacja” w samorządach, tam polskie szkoły są pod opieką, a gdzie słaba, np. w rejonie trockim, już dwie polskie szkoły są zagrożone, a w rejonie szyrwinckim już w ogóle nie ma plskich placówek edukacyjnych. „Dlatego potrzebny parasol ochronny we wszystkich naszych samorządach. Nasi oponenci, a najwięcej jest ich w dzisiejszej opcji rządzącej, nie uspokoją się. Będą próbowali, ażeby nasz stan posiadania oświaty ograniczyć. Naszą odpowiedzią powinno być to, co najważniejsze – zachowanie tzw. parasola ochronnego, czyli mocny udział w procesie demokratycznym, w procesie wyborczym” – zaznaczył lider ZPL. A w przyszłości, jak wskazał, ta ochrona będzie niezbędna, gdyż zagrożeniem dla polskiego szkolnictwa stanowi forsowana przez rząd reforma oświatowa „Szkoła Tysiąclecia”.
„Polska szkoła jest dla nas wartością samą w sobie. Jeżeli nie zachowamy polskiej szkoły, to w ogóle nie zachowamy prężnej polskiej społeczności” – akcentował lider AWPL-ZChR. Wskazał tu na przykład Polaków z Kowieńszczyzny – uderzono w polskie szkoły, a przed wojną mieszkało tam ok. 200 tys. Polaków, i szybko nastąpiła asymilacja polskiej społeczności. „To wymowny przykład. Dlatego musimy zrobić wszystko, ażeby zachować kondycję naszej społeczności, zachować naszą oświatę, ktorej waga bardzo wielka dla naszej tożsamości, kutury” – mówił europoseł. Dlatego gorąco zachęcał do kształtowania patriotyzmu wśród naszej młodzieży, do rozwijania w niej zainteresowania historią i dziedzictwem polskiego narodu.
Na zakończenie swego przemówienia Tomaszewski raz jeszcze serdecznie podziękował dla wszystkich nauczycieli i całego naszego systemu oświaty „za ogromną pracę, którą robicie”. „My z kolei jako przedstawiciele ZPL i AWPL gwarantujemy, że w naszych organizacjach i w naszych działaniach zawsze będziecie mieli wsparcie i poparcie. W jedności nasza siła i sukces oświatowy jest tego potwierdzeniem” – powiedział Waldemar Tomaszewski.
Do uczestników konferencji zwrócił się przebywający z wizytą na Litwie senator RP Ryszard Majer. „Polskie dziecko w polskiej szkole” tu, na Litwie to temat bardzo ważny i bardzo istotny. Bardzo jestem wdzięczny, że już po raz 25. podejmujecie go, rozważacie i szukacie najlepszych rozwiązań” – powiedział. „Chcę wyrazić ogromną wdzięczność za ten kształt polskości, który tu realizujecie, bo Państwo jako nauczyciele, jako organizatorzy życia szkolnego jesteście prawdziwym skarbem tej ziemi. Skarbem zarówno tu dla młodzieży polskiej, ale też dla nas, Polaków, którzy mieszkają w Polsce i mają świadomość, że mogą na was liczyć, że wy budujecie tożsamość polską poza granicami” – mówił polski senator.
Podkreślił, że jednym z celów jego wizyty na Litwie jest zapoznanie się z trudną sytuacją polskich szkół w rejonie trockim. „Bo okazuje się, że na poziomie rządowym wszystko wygląda dobrze, ale na poziomie lokalnym są sytuacje, które nas niepokoją” – powiedział. Zapewnił, że będzie apelował do władz Polski o to, aby „nieustannie zwiększali wysiłki na rzecz waszego wsparcia”.
Podczas konferencji wygłoszone zostały referaty na aktualne tematy polskiego szkolnictwa na Litwie. O znaczeniu wychowania patriotycznego i religijnego w polskiej szkole mówiła Walentyna Tomaszun – nauczyciel metodyk języka polskiego i literatury w Gimnazjum im. ks. Józefa Obrembskiego w Mejszagole. Katarzyna Macuk – dyrektor Gimnazjum im. Stanisława Moniuszki w Kowalczukach ukazała w swoim referacie na współpracę, która jest dźwignią rozwoju polskiej placówki oświatowej”. A Renata Starenkienė, dyrektor Szkoły Podstawowej im. Mariana Zdziechowskiego w Suderwie mówiła o STEAM – edukacji przyszłości w każdej polskiej szkole.
Spotkanie upiększyły występy zespołu pieśni i tańca „Rudomianka” i tanecznego zespołu dziecięco-młodzieżowego „Hałas” z Czarnego Boru.
Po przemówieniach i dyskusji uczestnicy spotkania przyjęli uchwałę 25. konferencji i tradycyjnie wystosowali apel do rodziców.
Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za granicą 2022.
Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2022
za pośrednictwem Stowarzyszenia "Wspólnota Polska"
