MATERIAŁY WPROWADZAJĄCE DO SYMPOZJUM
JAN PAWEŁ II - O POLONII I EMIGRACJI
INTEGRACJA EMIGRANTÓW
Osiedlając się w obcym kraju, emigrant staje wobec problemu niezwykle ważnego dla niego i kolejnych pokoleń. Jest nim jego postawa wobec kultury kraju osiedlenia i wobec dziedzictwa kulturowego wyniesionego z ojczyzny. Może to być postawa integracji lub asymilacji. Pierwsza polega na aktywnym uczestniczeniu w życiu nowego kraju przez poznanie jego języka, kultury, nabycie praw obywatela, wypełnianie obowiązków i przyjmowanie różnych wartości kultury kraju osiedlenia, przy zachowaniu jednak pewnych wartości kultury wyniesionej z kraju ojczystego. Integracja jest więc swego rodzaju syntezą dwóch kultur.
Z historii Polski znana jest piętrowa tożsamość narodowa. Widoczna jest ona np. w twórczości Adama Mickiewicza, który pisał: „Litwo, ojczyzno moja”. Czuł się Litwinem, a jednocześnie Polakiem. Przykładem tego rodzaju tożsamości są polscy Ormianie, Tatarzy, Karaimi i inni. W Ameryce można być jednocześnie dumnym Amerykaninem i dumnym Polakiem.
Przeciwieństwem takiej postawy jest asymilacja. Występuje ona wówczas, gdy emigrant wyzbywa się kultury ojczystego kraju, ukrywa swoje pochodzenie i niejako „rozpuszcza się” bez śladu w kulturze kraju osiedlenia. Taka postawa pozbawia go szacunku w oczach miejscowego społeczeństwa i szacunku dla siebie we własnych oczach. Rodzi kompleksy i negatywne skutki psychologiczne i moralne w jego osobowości.
O postawie integracji Jan Paweł II mówił do Polonii wielokrotnie: w Stanach Zjednoczonych (Chicago, 1979), Brazylii (Kurytyba, 1980), Niemczech (Moguncja, 1980), Kanadzie (Toronto, 1984), Wenezueli (Caracas, 1985) Australii (Melbourne, 1986). Charakterystyczne są wypowiedzi do Polonii francuskiej i do Polaków w Szwajcarii. W Paryżu zaznaczył: „Integracja jest na pewno ważnym zagadnieniem i koniecznym. Dziś nikt nie może zamykać się we własnym getcie. Musicie służyć krajowi, w którym żyjecie, pracować dla niego, kochać go i przyczyniać się do jego rozwoju, rozwijając siebie, własne człowieczeństwo, to, co w Was jest, to, co Was tworzy, bez fałszowania, bez zacierania tych linii, które sięgają wstecz”. W dalszym ciągu tego przemówienia wezwał do nieulegania kompleksom i do nieodcinania się od korzeni. Wezwanie to kończył zdaniem: „Umiejcie odczytywać to, co jest w was i wokół was. Umiejcie czytać, rozróżniać, wybierać” (Paryż, 1980).
Analogiczna była treść wypowiedzi do Polaków w Szwajcarii: „Stoicie przed ważnym problemem wejścia w nowe środowisko, integracji, przy równoczesnym zachowaniu i pogłębianiu własnej tożsamości, tego, co przynosicie w sobie, co uformowała w was wiara, bogaty kształt historii, historii zbawienia na naszej ziemi, rodzima kultura i ojczyste dzieje, które zapisały i wciąż piszą swoją kartę także na ziemi szwajcarskiej; przy zachowaniu tych wszystkich wartości, które ostatnio z taką siłą ujawniły się w życiu naszego narodu” (Sion, 1984).
W tym ostatnim zdaniu miał na myśli ruch „Solidarności”, który powstał w Polsce w 1980 r., po pierwszej wizycie Jana Pawła II w ojczyźnie i rozsławił ją w całym świecie. Mówił o tym ruchu w różnych krajach ze względu na jego chrześcijański program społeczny i niezwykły zasięg oddziaływania, co było fenomenem niespotykanym w dziejach. Do Polaków w Argentynie powiedział: „Jako duch tolerancji i solidarności (…) przybrała [„Solidarność”] tak bardzo chrześcijański i polski kształt i stała się wyzwaniem nie tylko na naszej ziemi, ale dla świata całego” (Buenos Aires, 1987). Jan Paweł II widział w niej polską propozycję dla świata na XXI wiek.
W nauczaniu papieża zachowanie własnej tożsamości kulturowej nie oznacza zamykania się w przeszłości i tworzenia swoistego getta. Obrazowo określił to niezrównany znawca Polonii i emigracji polskiej, abp Szczepan Wesoły, mówiąc: „Polskość ma być busolą, a nie murem”. Hierarcha ten również zwrócił uwagę, że Jan Paweł II był przykładem integracji. Stał się człowiekiem całego świata, zachowując przy tym swoje polskie korzenie, polską odrębność kulturową, obyczajową i mentalną. Dlatego był na świecie symbolem Polski i jej kultury.
JAN PAWEŁ II - O POLONII I EMIGRACJI - POZOSTAŁE TEMATY
ORGANIZATOR
PATRONAT MEDIALNY
OPRACOWANIE MERYTORYCZNE MATERIAŁÓW WPROWADZAJĄCYCH - POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - PATRON MEDIALNY SYMPOZJUM