Katarzyna Czyżycka
Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” od 30 lat wspiera szkoły, nauczycieli i uczniów szkół polonijnych oraz polskich na całym świecie. Co roku przekazuje ze środków pozyskanych z budżetu państwa polskiego część dotacji fi nansowych na rzecz szkół i placówek. Między innymi dzięki temu większość instytucji oświatowych działa do dziś.
Stowarzyszenie finansuje bieżącą działalność polonijnych szkół społecznych w zakresie: wynajmu pomieszczeń szkolnych, kosztów obsługi administracyjnej i księgowej, obowiązkowych ubezpieczeń, zakupu sprzętu, wyposażenia oraz pomocy dydaktycznych i materiałów programowych. Przeznacza także środki pieniężne na działalność pozalekcyjną: konkursy, warsztaty, wycieczki edukacyjne, dojazdy nauczycieli i uczniów do szkoły oraz na szkolenia i zebrania. Finansowaniu podlega również wynagrodzenie nauczycieli.
Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli powołano w Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska” w 2013 r. w celu fachowego i systemowego realizowania form doskonalenia nauczycieli polonijnych oraz polskich uczących poza granicami kraju. Poprzez swoją ofertę Ośrodek tworzy warunki na rzecz systematycznego, trwałego i wszechstronnego rozwoju zawodowego nauczycieli. Wspiera wzmacnianie poczucia łączności z Polską, jej tradycją, historią, kulturą i nauką. Rozwija kompetencje pedagogiczne, dydaktyczne i społeczne kadry oświatowej. Ponadto przygotowuje dla nauczycieli, osób zarządzających oświatą oraz rodziców szkolenia, konferencje i warsztaty, które wspierają ich pracę w sposób kompleksowy.
Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” w ramach działań Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli przekazuje beneficjentom wsparcie metodyczne stacjonarnie i online w zakresie glottodydaktyki polonijnej, metodyki nauczania i współpracy z rodzicami. Realizuje staże metodyczne oraz wizyty studyjne w Polsce i w Szkolnych Punktach Konsultacyjnych w Europie. W ramach programów rozwojowych dla szkół zapewnia kompleksowe badanie potrzeb i kierunków rozwoju placówki. W czasie szkoleń i warsztatów w ramach programów realizowanych przez Ośrodek poruszone zostają kwestie aktywnych metod nauczania, dwujęzyczności, programowania języka, pracy w grupie heterogenicznej, pracy metodą projektu, tożsamości dziecka wielokulturowego oraz wypalenia nauczyciela polonijnego.
Kolejną formą wsparcia są konferencje metodyczne, zarówno te na poziomie regionalnym, jak i europejskim oraz światowym. W mijających latach Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” zrealizowało konferencje regionalne m.in. we Włoszech, Belgii, Niemczech, Francji i Australii.
W latach 90. XX wieku najważniejszą inicjatywą integrującą polonijne i polskie środowiska oświatowe poza granicami kraju były odbywające się co dwa lata Fora Oświaty Polonijnej, organizowane przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. Fora były realizacją idei prof. Andrzeja Stelmachowskiego, który doskonale znał Polonię i wiedział, że przyszłość tych środowisk zależy od tożsamości młodzieży, a tym samym od dobrej kondycji oświaty polonijnej. W latach 1995-2008 odbyło się sześć edycji tego wydarzenia. Dwie edycje miały miejsce poza granicami kraju – w Wilnie i Paryżu. Na spotkania przyjeżdżali nauczyciele i działacze oświatowi z całego świata. Odbywały się one pod dyrekcją najwybitniejszych autorytetów naukowych w dziedzinie oświaty, z udziałem przedstawicieli rządu, parlamentu oraz specjalistów z Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Realizację idei i inaugurację tej wieloletniej działalności prof. Andrzej Stelmachowski powierzył w 1995 r. wybitnemu specjaliście w dziedzinie oświaty polonijnej i kształceniu nauczycieli prof. Janowi Mazurowi z UMCS.
I Forum Oświaty Polonijnej odbyło się w Pułtusku w dniach 23-27 lipca 1995 r. pod hasłem: „Oświata polskojęzyczna za granicą: stan obecny i perspektywy rozwoju”. II Forum Oświaty Polonijnej odbyło się w Wilnie w dniach 14-16 sierpnia 1997 r. pod hasłem: „Szkoła – Dziedzictwo Narodowe – Przyszłość”, gdzie zaprezentowano przyjętą z uznaniem ideę szkół patronackich. III Forum Oświaty Polonijnej odbyło się w Paryżu w dniach 5-8 lipca 1999 r. pod hasłem: „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”.
Kolejne dwa spotkania zorganizował Krakowski Oddział Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. IV Forum Oświaty Polonijnej odbyło się w Krakowie w dniach 5-8 września 2002 r. pod hasłem: „Nauczanie języka i kultury polskiej w świecie jako wyzwanie XXI wieku”. V Forum Oświaty Polonijnej odbyło się w Krakowie w dniach 22-24 czerwca 2006 r. pod hasłem: „Oświata polonijna na początku XXI wieku – stan i perspektywy”. Forum miało charakter przełomowy, gdyż ogromna fala emigracji zarobkowej po 2004 roku zaowocowała tematem: „Nowa Polonia, nowa sytuacja, nowe potrzeby”. Organizatorem ostatniego Forum był Podlaski Oddział Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. VI Forum Oświaty Polonijnej odbyło się w Białymstoku w dniach 19-23 września 2008 roku, pod hasłem: „Polskość – Tożsamość – Współczesność”.
W dniach 9-11 października 2009 r. odbyła się w Malmö przełomowa konferencja pt. „Przyszłość Szkoły Polonijnej” zorganizowana przez Europejską Unię Wspólnot Polonijnych, Zrzeszenie Organizacji Polonijnych w Szwecji, Konsulat Generalny RP, z udziałem prezesa Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Macieja Płażyńskiego oraz najwyższych przedstawicieli Ministerstw Edukacji Narodowej i Spraw Zagranicznych. Na konferencji po raz pierwszy Ministerstwo zaprezentowało „Program rozwoju oświaty polskiej za granicą i oświaty polonijnej na lata 2009-2011”.
Od 2010 r. Ostróda stała się miejscem Światowych Zjazdów Nauczycieli Polonijnych – najważniejszych spotkań polonijnych środowisk oświatowych organizowanych corocznie przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. Światowe Zjazdy Nauczycieli Polonijnych organizowane są we współpracy z Kongresem Oświaty Polonijnej. Co roku gromadzą one ponad 130 uczestników z prawie 20 krajów świata. W czasie czterech dni zjazdu wspólnie eksperci, nauczyciele i przedstawiciele instytucji wspierających Polonię i Polaków za granicą debatują nad rozwojem szkół polonijnych i krzewieniem polskości wśród najmłodszego pokolenia rodaków. Dodatkowo Zjazdy służą budowaniu kompetencji nauczycieli poprzez szkolenia i warsztaty, umożliwiają im wymianę doświadczeń. Dotąd odbyło się osiem Zjazdów. Wyjątkowym wydarzeniem było Światowe Forum Oświaty Polonijnej podczas V Światowego Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy w 2018 r.
Wsparciem dla nauczycieli są także Lokalne Ośrodki Metodyczne, których doradcy organizują szkolenia w swoich regionach. Powołanie do działalności Lokalnych Ośrodków Metodycznych w zamierzeniu ma pełnić długofalową rolę integracyjną oraz wspomagającą nauczycielskie środowiska polonijne. Ośrodki mają za zadanie wzmacnianie struktur oświatowych, organizacji, samodzielnych placówek i ośrodków już istniejących oraz inspirowanie nowych projektów i działań. Celem powołania Lokalnych Ośrodków Metodycznych jest zwiększanie samodzielności środowisk lokalnych poprzez przygotowanie profesjonalnej kadry spełniającej rolę doradców, moderatorów zmiany lub mentorów w swoich szkołach i środowiskach.
W latach 2016-2021 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli otworzył siedem placówek: w Chicago, Irlandii, Hiszpanii i na Węgrzech, w Australii, Nowym Jorku, na Białorusi i w Kanadzie. Niedługo zainicjuje swoją działalność także Ośrodek w Wielkiej Brytanii.
Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” wydaje od 2017 roku czasopismo „Uczymy, jak uczyć. Kwartalnik metodyczny dla nauczycieli polonijnych”. Kwartalnik ma na celu przekazywanie wiedzę o metodyce nauczania oraz inspirowanie nauczycieli. Znajdują się w nim zarówno teksty naukowe, poświęcone polskiej kulturze oraz historii, jak i teksty praktyczne, scenariusze zajęć oraz materiały edukacyjne. Działalność wydawnicza obejmuje również pomoce dydaktyczne. W ostatnich latach ukazały się podręczniki i materiały dydaktyczne do nauczania historii Polski „Dawniej to było…”. Ponadto Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli wydał podręczniki „Język polski bez granic. Podręcznik do nauczania języka polskiego jako obcego” przeznaczony dla młodzieży uczącej się języka polskiego od 10. roku życia, „Emi i Maks. Podręcznik do nauczania czytania dla dzieci polonijnych” oraz jego drugą część „Emi i Maks w podróży po Polsce” dla dzieci w wieku 6-7 lat z językiem polskim jako odziedziczonym. Powstał także podręcznik „Biało-Czerwoni, gramy razem!” oraz „W sercu Biało-Czerwoni” dla osób polskiego pochodzenia, które są osłuchane z językiem polskim jako odziedziczonym i zaczynają się go uczyć. Wszystkie pomoce metodyczne można znaleźć na stronie www.podrecznikipolonijne.pl.
Przy Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli intensywnie działa Polonijna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Online, z której usług mogą skorzystać nauczyciele i rodzice. Przedmiotem troski Stowarzyszenia są także najmłodsi. Dla dzieci przygotowano konkursy i projekty, na przykład: konkurs „Z matematyką przez świat”, w którym wzięły udział dzieci z Polski, Litwy, Irlandii, Białorusi i Ukrainy oraz konkurs „Śladami Polaków w…” mający na celu pobudzenie więzi z Polską. 255 dzieci z Francji, Hiszpanii, Włoch i Węgier szukało śladów Polaków swoich krajach. Finały obu konkursów odbyły się podczas kilkudniowych obozów w Polsce, w trakcie których najmłodsi bawili się, doskonalili umiejętność mówienia w języku polskim oraz poznawali kulturę i tradycję. Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” realizuje także projekt szkół patronackich „Razem dla Edukacji”, który wspólnie tworzą szkoły polskie i polonijne. Stowarzyszenie ma pod swoją opieką 22 pary szkół z Polski, Litwy, Ukrainy, Białorusi, Węgier, Stanów Zjednoczonych, Belgii, Włoch i Irlandii. Dzieci z Polski ze swoimi rówieśnikami z partnerskiej szkoły wspólnie przygotowują projekt, odwiedzają się, wymieniają listy i e-maile.
Ponadto co roku Stowarzyszenie organizuje dla dzieci i młodzieży: kolonie i półkolonie w kraju zamieszkania, obozy językowe i szkoły letnie języka polskiego, konkursy tematyczne, w tym konkurs recytatorski „Kresy”, Dyktando Polskie, Olimpiady Języka Polskiego, kursy i warsztaty językowe, historyczne i recytatorskie, kółka twórcze oraz zajęcia artystyczne, wycieczki i pobyty edukacyjne, akademie szkolne z okazji rocznic i ważnych wydarzeń w historii Polski oraz projekty uczniowskie.
Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” na przestrzeni lat zorganizowało wiele projektów edukacyjnych na całym świecie. Z roku na rok przybywa zarówno zadań, jak i odbiorców programów – nauczycieli i osób zarządzających oświatą.
PATRONAT MEDIALNY
OPRACOWANIE INFORMATYCZNE I GRAFICZNE PORTALU - © POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA
ZDJĘCIA - © AGATA PAWŁOWSKA - POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA
Kopiowanie całości lub części zabronione. Materiał chroniony prawem autorskim.
41397
