Kaja Gzyło, Agnieszka Bogucka, Dariusz Łukaszewski, Hanna Gałązka, Zenona Bańkowska
Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” od początku swojej działalności szczególną troską otaczało najmłodsze pokolenia rodaków z zagranicy. W czasie trzech dekad na przełomie tysiącleci młodzi rodacy brali udział w przedsięwzięciach o charakterze edukacyjnym, wypoczynkowym, sportowo-rekreacyjnym oraz integracyjnym. Młodzież licznie uczestniczyła w koloniach, obozach, pobytach edukacyjnych, konferencjach i zlotach.
Od 2009 r. z inicjatywy ówczesnego prezesa Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Macieja Płażyńskiego kolonie zyskały nową formułę w postaci pobytów edukacyjno- -integracyjnych pod nazwą „Lato z Polską”. W ramach tej akcji dzięki współpracy z samorządami lokalnymi wszystkich szczebli, które są jednocześnie gospodarzami pobytów, Polskę odwiedziło już kilkadziesiąt tysięcy młodych rodaków z całego świata. Akcja początkowo dedykowana była dzieciom i młodzieży polskiego pochodzenia z Białorusi, w latach kolejnych objęła cały świat. Młodzi rodacy podczas 13. edycji projektu przybywali do Polski z takich krajów, jak: Ukraina, Rumunia, Litwa, Mołdawia, Rosja, Stany Zjednoczone, Irlandia, Kanada, Singapur, Uzbekistan, Hiszpania, Węgry, Czechy, Niemcy, Australia, Kazachstan, RPA, Bułgaria, Brazylia, Armenia, Azerbejdżan, Turkmenistan, Belgia, Czarnogóra, Holandia, Łotwa, Szwajcaria, Wielka Brytania czy Włochy.
Podczas pierwszej edycji w 2009 r. dzięki wielkiemu zaangażowaniu 87. samorządów do kraju przybyło prawie 2500 uczestników z Białorusi. W roku następnym Polskę odwiedziło już 3135 Polaków z Białorusi.
Program pobytów „Lato z Polską” wychodzi naprzeciw oczekiwaniom dzieci, młodzieży, ich rodziców oraz nauczycieli z uwzględnieniem specyfi ki danych środowisk. Większość adresatów projektu uczestniczy w pobytach edukacyjnych w Polsce po raz pierwszy, a wyjazd do Polski jest dla nich nagrodą za postępy w nauce języka polskiego. Każdorazowo program dostosowany jest do potrzeb konkretnej grupy. Głównym założeniem programowym pobytów jest pokazanie dzieciom i młodzieży polonijnej z całego świata ojczystego kraju ich rodziców i przodków, jego zabytków, kultury, obyczajów, folkloru i życia współczesnego oraz integracja z rówieśnikami z Polski. Nauka języka polskiego, historii i geografi i w połączeniu z wypoczynkiem oraz rozwijaniem zainteresowań (m.in. sportowych, artystycznych, językowych) daje możliwość nie tylko poszerzenia wiedzy o Polsce, jej dzisiejszych realiach, lecz także utrwala w uczestnikach poczucie tożsamości narodowej. Młodzież przebywająca w Polsce w trakcie roku szkolnego bierze udział w zajęciach w szkołach polskich wspólnie z uczniami polskimi.
Poszczególne turnusy trwają od kilku do kilkunastu dni. Organizowane są różnorodne formy pobytów – harcerskie, sportowe, edukacyjne, taneczne, historyczne, plastyczne, a w ramach zajęć odbywają się m.in. lekcje języka polskiego, multimedialne lekcje historii, wykłady i warsztaty dotyczące historii i kultury polskiej, konkursy wiedzy o Polsce, ortografi czne i literackie, zajęcia sportowe oraz wycieczki krajoznawcze.
Oferta kolonii dla dzieci realizowanych przez Oddziały Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” przybiera rozmaite formy. Każdy Oddział od lat wspiera przyjazdy dzieci pochodzenia polskiego do kraju i organizuje im aktywny wypoczynek w swoim regionie.
Dla młodzieży polonijnej w wieku 15-18 lat od początku lat 90. XX wieku aż do 2009 r. Oddział Wielkopolski SWP zorganizował trzynaście edycji Obozu Języka Polskiego Sportu i Turystyki. Każdy z nich trwał trzy tygodnie i składał się w dwóch części: tygodniowej w Poznaniu oraz dłuższej dwutygodniowej w wybranym ośrodku wypoczynkowym w województwie lubuskim lub wielkopolskim. Uczestnikami obozów byli młodzi rodacy (łącznie 552 osoby) z 24 krajów Europy, Azji a także Australii i USA. Program obejmował m.in. codzienny lektorat języka polskiego w dwóch grupach zaawansowania (zajęcia były urozmaicane grami i zabawami, polską muzyką, fi lmami, teledyskami itp.), zwiedzanie wybranych atrakcji turystycznych, rekreację i sport. W godzinach wieczornych odbywały się zazwyczaj dyskoteki, ogniska, spotkania integracyjne, nauka piosenek. Kadrę obozów stanowili zazwyczaj absolwenci oraz studenci Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu.
Inną ofertą wakacyjnego wsparcia najmłodszych rodaków są dwutygodniowe półkolonie w miejscu zamieszkania dzieci i młodzieży organizowane przez Oddział w Łomży i Szkołę Średnią im. Anny Krepsztul w Butrymańcach na Litwie. Na Wileńszczyźnie wzięło w nich udział 420 dzieci. W sierpniu 2017 r. uczniowie Gimnazjum Pawła Ksawerego Brzostowskiego wzięli udział w półkoloniach, zorganizowanych w ramach projektu Stowarzyszenia ,,Wspólnota Polska” zatytułowanego „Wakacje z Polską”. Każdego dnia były zaplanowane zajęcia i atrakcje, dzięki czemu młodzież mogła się dobrze bawić i czegoś nauczyć. Podczas zajęć uczniowie pogłębiali wiedzę o Polsce, oglądali prezentacje multimedialne związane z historią Polski i Litwy. Zapoznali się z legendami polskimi. Przygotowali inscenizację „Smok wawelski”. Na zajęciach muzycznych rozbrzmiewały pieśni patriotyczne i ludowe.
Początki Światowych Zlotów Młodzieży Polonijnej „Orle Gniazdo” sięgają lat 90. XX wieku. Ich pomysłodawcą był prof. Andrzej Stelmachowski, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Pierwszy ośmiodniowy Zlot odbył się w Błażejewku w 1997 r. i dla młodzieży polonijnej był wyprawą do źródeł polskiej państwowości i kultury. Młodzi rodacy pojechali wówczas m.in. do Gniezna, gdzie trzeciego czerwca uczestniczyli w pamiętnych uroczystościach z okazji 1000-lecia męczeńskiej śmierci św. Wojciecha uświetnionych udziałem papieża św. Jana Pawła II.
Od tamtej pory Zlot odbywa się cyklicznie co dwa lata. Jego organizatorem od początku jest Wielkopolski Oddział Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. W minionych dwunastu spotkaniach uczestniczyły 2400 osoby z 40 krajów świata. Zloty trwały zazwyczaj dziesięć dni, odbywały się najczęściej w lipcu, zawsze na terenie Wielkopolski. Dotąd organizowane były w Boszkowie, Kiekrzu, Wągrowcu (dwukrotnie), ale w pamięci wielu zlotowiczów pozostanie na zawsze magiczny ośrodek wypoczynkowy nad Jeziorem Bnińskim, w małym Błażejewku (gm. Kórnik), dokąd na Zlot młodzież polonijna przyjeżdżała aż siedem razy. Podczas Zlotu młodzi Polacy pogłębiali wiedzę o kraju pochodzenia swoich przodków, kształtowali postawy patriotyczne, przygotowywali się do działania na rzecz ruchu polonijnego, wymieniali doświadczenia z kolegami i koleżankami z różnych krajów.
Współpraca z harcerstwem w Polsce i poza granicami kraju Wielką rolę w działalności Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” przez lata odgrywały środowiska harcerskie związane z ZHR. Największym dziełem środowiska ZHR skupionego przy Oddziale Warszawskim było uczczenie 60. rocznicy Powstania Warszawskiego w 2004 r., które stało się okazją do zorganizowania Światowego Zlotu Harcerstwa Polskiego spoza Kraju w Warszawie. W uroczystościach wzięli udział młodzi Polacy z całego świata i mogli bezpośrednio zetknąć się z bohaterami Powstania.
Ważnym sektorem działalności Oddziałów była praca z młodzieżą zarówno akademicką, jak starszoharcerską. Środowisko kieleckie zrealizowało w latach 2005 i 2006 Zjazdy Młodzieży Polonijnej – dla młodzieży akademickiej, studiującej w kraju zamieszkania. I Zjazd odbył się w Wadowicach (w roku śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II), ubiegłoroczny zaś w Murzasichlu pod Zakopanem. Inicjatywą już dwuletnią, realizowaną w sierpniu przez środowisko ZHPnL w Szumsku na Litwie był zlot „Polonijne Dni Młodzieży”.
Niezwykle ważna, prowadzona od lat przez młodzież harcerską związaną z Oddziałem w Warszawie, jest współpraca z organizacjami harcerskimi na Wschodzie. Są to wspólne wyjazdy na obozy i biwaki, wyprawy do miejsc pamięci narodowej: cmentarze w Katyniu i Charkowie, Nadwórna koło Lwowa, Cmentarz Orląt Lwowskich, Brzeżany. Do tej pory przetrwała silna więź pomiędzy środowiskiem ZHR – „Rosa Venti” z Zielonki koło Warszawy a hufcem „Wołyń” z Równego.
Coroczną akcją harcerską była „Świąteczna paczka” o ogólnopolskiej skali. W akcję włączały się co roku kolejne jednostki ZHR, Stowarzyszenia Harcerskiego oraz niektóre oddziały ZHP. Akcja stanowiła nie tylko promocję wolontariatu, lecz także zbliżała młodzież do problematyki Polaków na Wschodzie, uczyła o tym, jak chronić pamięć polskich Kresów w społeczeństwie polskim.
Oddziały inicjowały także współpracę w ramach wolontariatu harcerskiego z Polski, Litwy i Ukrainy. Na Ukrainę chętnie wybierają się grupy młodzieży opiekujące się zaprzyjaźnionymi środowiskami, gdzie szczególnie aktywnie działają druhowie z Zielonki koło Warszawy. Z kolei Szczep ZHR „Rosa Venti” od kilku lat współpracujący z Hufcem „Wołyń” Harcerstwa Polskiego na Ukrainie. Ta współpraca rozszerzyła się o polskie drużyny skautowe na Łotwie oraz drużyny ZHP na Litwie i zaowocowała przed blisko dziesięciu laty wspólną wyprawą do Monachium, Murnau i Dachau w 65-lecie wyzwolenia obozów, wspierana przez Konsulat Generalny RP w Monachium.
Od lat co roku w Święto Niepodległości Szczep „Rosa Venti” organizuje Międzynarodowy Zjazd Niepodległości w Zielonce, gromadząc drużyny harcerstwa polskiego z Łotwy (Dyneburg), Litwy (Wilno i Landwarów), Białorusi (Baranowicze) i Ukrainy (Równe i Kostopol) oraz Rosji (Smoleńsk). Corocznie realizują przy tej okazji program patriotyczno-edukacyjny.
W dniach 9-12 listopada 2018 r. z inicjatywy Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” odbyło się w Warszawie I Forum Młodzieży Polonijnej. Forum było wyrazem aktywności młodych Polaków, pokazując, że Polska i polskość nie tracą na znaczeniu, a poczucie tożsamości i świadomość polskich korzeni pozwalają często lepiej rozumieć otaczający świat.
Wsłuchanie się w głos młodego pokolenia, to również postulat uczestników V Światowego Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy, dlatego za pośrednictwem Forum Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” postanowiła uhonorować młodych działaczy z całego świata, podziękować im za ich dotychczasową pracę.
W I Forum wzięło udział 35 młodych ludzi z 15 krajów: Kanady, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Węgier, Włoch, Bośni i Hercegowiny, Białorusi, Litwy, Ukrainy, Rosji, Mołdawii, Austrii, Niemiec I Hiszpanii.
Klub Studenta Polonijnego przy Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska” został reaktywowany w 2018 r. i już po roku działał aktywnie także w Poznaniu, Wrocławiu, Krakowie, Warszawie i Budapeszcie. Każdy Klub ma swoją specyfikę i inny pomysł na działalność. Młodzież skupiona wokół Klubu w Warszawie spotyka się co dwa tygodnie i pracuje nad aktywnościami, które integrują środowisko i wspierają rozwój jego członków na różnych płaszczyznach. Odbyło się wiele spotkań i warsztatów, w jednym ze spotkań uczestniczyli członkowie Polonijnego Zespołu Folklorystycznego Mazury z Brazylii. Wspólnie stworzono plan działań i podpisano porozumienie o współpracy.
W pierwszej dekadzie XXI wieku w Poznaniu odbywały się Ogólnopolskie Spotkania Studentów Polonijnych „Polska Piastów” (OSSP). Spotkania adresowane były do polonijnej młodzieży akademickiej studiującej w Polsce zrzeszonej w kilkunastu klubach studentów polonijnych działających przy Oddziałach w Białymstoku, Częstochowie, Gdańsku, Katowicach, Koszalinie, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Przemyślu, Rzeszowie, Szczecinie, Toruniu, Warszawie, Wrocławiu oraz Poznaniu. Inicjatorem i organizatorem spotkań był Oddział Wielkopolski. Odbywały się one jesienią (najczęściej w listopadzie) i trwały cztery dni. W czasie ich trwania poszczególne kluby prezentowały swoją działalność, dyskutowano na temat aktualnych problemów nurtujących akademicką młodzież polonijną, uczestniczono w warsztatach tematycznych, w obchodach Święta Odzyskania Niepodległości oraz w programie turystyczno-rekreacyjnym. Łącznie w pięciu edycjach OSSP w latach 2000-2010, udział wzięły 422 osoby z 18 krajów (Białoruś, Bułgaria, Estonia, Gruzja, Jordania, Kazachstan, Litwa, Łotwa, Macedonia, Maroko, Mołdawia, Palestyna, Rosja, Rumunia, Turkmenistan, Uzbekistan, Ukraina, Węgry).
Wydarzeniem, które cieszyło się przez kilka lat niesłabnącym zainteresowaniem wśród młodzieży polonijnej były obozy krajoznawcze, krajoznawczo-sportowe i historyczno-krajoznawcze. W sumie odbyło się pięć obozów, w których uczestniczyło 168 osób z dziesięciu krajów Europy i Azji. Trwały dwanaście dni i odbywały się na Kaszubach (Chmielno, Łeba), na Pojezierzu Drawskim (Czaplinek), w Puszczy Drawskiej (Drawno), a także w Kotlinie Kłodzkiej (Międzygórze) i w Poznaniu.
Inną formą wsparcia młodzieży jest działalności stypendialna. Jej początki sięgają lat 90. XX wieku, kiedy uznawano, że jednym z najistotniejszych zadań Stowarzyszenia jest odbudowa inteligencji polskiej na Kresach i szeroko rozumianym Wschodzie. Służyć temu miało między innymi przyznawanie stypendiów poza pulą, jaką dysponował Rząd RP. Ofertę adresowano wówczas wyłącznie do młodzieży polskiej ze Wschodu. Stowarzyszenie przyznawało wówczas ok. 200 stypendiów w roku.
Obecnie ograniczenia geografi czne nie są brane pod uwagę. Stypendia przeznaczone są dla młodzieży polskiego pochodzenia lub Polaków od co najmniej 5 lat mieszkających poza granicami Polski, wyróżniających się osiągnięciami naukowymi i zaangażowanych w działalność na rzecz Polonii i Polaków za granicą. Stypendia udzielane są w ramach wsparcia edukacji uczniów i studentów I, II i III stopnia studiów licencjackich, magisterskich, doktoranckich oraz podyplomowych uczących się i studiujących w Polsce lub w krajach zamieszkania. Są dwa rodzaje stypendiów: socjalne i naukowe. Stypendium udzielane jest na okres jednego semestru nauki/studiów. Wypłata ma charakter jednorazowy. Stypendia rozdzielane są dwa razy do roku w semestrze wiosennym i jesiennym. W sumie, w ciągu minionych trzydziestu lat działalności Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” przyznało ok. sześciu tysięcy stypendiów.
PATRONAT MEDIALNY
OPRACOWANIE INFORMATYCZNE I GRAFICZNE PORTALU - © POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA
ZDJĘCIA - © AGATA PAWŁOWSKA - POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA
Kopiowanie całości lub części zabronione. Materiał chroniony prawem autorskim.
35057
